Zagadnięty na temat “zadań kapłana w zlaicyzowanym świecie" odparł: “pytaj pan biskupa, ja jestem filozofem". Recenzent rozprawy habilitacyjnej Józefa Marii Bocheńskiego przez długi czas zwracał się do niego per “pan". Nie czynił tego z powodu antyklerykalizmu; myślał po prostu, że do zakonnika wypada mówić “braciszku", a nie wydawało mu się to stosowne wobec docenta.

Bliżej Oświecenia

Rodzina Bocheńskich wywodziła się z Prus Książęcych. Ojciec Józefa, Adolf, był naukowcem, ekonomistą; był też sławnym jeźdźcem i przedsiębiorcą-pasjonatem, twórcą tartaków i browarów. Matka, tercjarka karmelitańska, “rządziła bezapelacyjnie ojcem, dziećmi i dworem. Była to postać feudalna, jakby żywcem przeniesiona w nasze czasy ze średniowiecza" - wspominał przyszły filozof. Do kościoła karnie maszerowali wszyscy domownicy wraz ze służbą....