Dwóch ludzi, jeden na podstawie demokratycznych wyborów, drugi krwawym terrorem, zdobyli władzę, która pomogła im i ich sojusznikom w innych częściach świata wymordować między siedemdziesiąt a osiemdziesiąt pięć milionów ludzi, czyli swoich sióstr i braci, w tym około siedmiu milionów Niemców. Nieszczęście sprowadzone na innych rykoszetem, jeśli tak można powiedzieć, uderzyło w sprawców. Każdego roku tę potworną krzywdę, jaką ludzie zgotowali ludziom, przypominamy. Z różnych powodów i dla różnych celów, szlachetnych i nieszlachetnych. Trzeba więc zapytać również o chrześcijański sposób pamiętania i uzewnętrzniania tej pamięci. Co powinno wyróżniać chrześcijan w podejściu do tak bolesnych wydarzeń?

Po pierwsze modlitwa, której nauczył nas Jezus: „I (odpuść) nam długi nasze, jak i my uwolniliśmy dłużników naszych”, w dosłownym tłumaczeniu z greki. Następnie przykazanie, które...