Na skróty (27II-5III)

"Bach stanowi pewnego rodzaju punkt odniesienia, gdyż był przedmiotem drobiazgowej analizy setek tysięcy inteligencji, setek tysięcy bliźnich przede mną. Cóż to właściwie znaczy, że klasyczne jest to, co przetrwało? W jaki sposób taka koncepcja klasyczności przejawia się w ludzkim życiu? Najpoważniejszą odpowiedź na to pytanie znajdujemy u wielkiego współczesnego poety klasyczności, Polaka Zbigniewa Herberta. Dla Herberta przeciwieństwem klasyka nie jest romantyk, lecz barbarzyńca. Co więcej, »klasyk kontra barbarzyńca« to nie tyle opozycja, ile konfrontacja. Herbert pisze z historycznej perspektywy Polski, kraju o zachodniej kulturze, która jest permanentnie zagrożona, osaczona przez popadających okresowo w barbarzyństwo sąsiadów. Tym, co pozwala klasykowi przetrwać szturm barbarzyństwa, nie jest w oczach Herberta żadna istotowa jakość. Klasyczne jest właśnie to, co przetrwało najgorsze barbarzyństwo, co ocalało, ponieważ pokolenia ludzi nie mogły o tym zapomnieć i trzymały się tego za wszelką cenę - mówił John Maxwell Coetzee w nawiązującym polemicznie do T.S. Eliota wykładzie "Kto to jest klasyk?", opublikowanym przez "Europę", dodatek do dziennika "Fakt". - Doszliśmy więc do pewnego paradoksu. Klasyczne jest to, co jest w stanie przetrwać. Toteż kwestionowanie klasyki, nieważne jak nieprzyjazne, jest częścią historii klasyki, czymś nieuchronnym, a nawet pożądanym. Dopóki bowiem klasyka potrzebuje ochrony przed atakiem, dopóty nie może udowodnić, że jest klasyką".
 /
/

W rzymskiej Bazylice Santa Maria degli Angeli e dei Martiri (gmach ten powstał z pozostałości term Dioklecjana, adaptowanych na kościół przez Michała Anioła) odsłonięto nowe drzwi z płaskorzeźbami Igora Mitoraja, przedstawiającymi Zwiastowanie i Wniebowzięcie.
Nagrody literackie im. Władysława Reymonta, przyznawane przez Związek Rzemiosła Polskiego, otrzymali Jerzy Ficowski (za całokształt twórczości) oraz Zbigniew Domino za książkę "Czas kukułczych gniazd" i Tomasz Łubieński za "Wszystko w rodzinie". Do księgarń trafił niedawno nowy tom wierszy Jerzego Ficowskiego - "Pantareja"; wkrótce napisze o nim w "Tygodniku" Jakub Ekier.
Polska Akademia Filmowa przyznała doroczne nagrody Orły. Za najlepszy film uznano "Komornika" Feliksa Falka, za najlepszego reżysera - tegoż Feliksa Falka, najlepszego aktora i aktorkę - Andrzeja Chyrę i Kingę Preis (oboje grali w "Komorniku"), operatora - Artura Reinharta ("Jestem" Doroty Kędzierzawskiej), scenarzystę - Grzegorza Łoszewskiego ("Komornik"). Honorowego Orła za całokształt twórczości otrzymał, jak już informowaliśmy, Jerzy Hoffman.
Najlepszym francuskim filmem minionego roku, według Francuskiej Akademii Filmowej, został obraz "W rytmie serca" Jacquesa Audiarda, uhonorowany ośmioma Cezarami. Film ma trafić na ekrany polskich kin.
Iskry opublikowały książkę "W perspektywie czasu", zawierającą szkice Tadeusza Boya-Żeleńskiego przygotowywane do druku przez autora we Lwowie, bezpośrednio przed śmiercią. Pomieszczono tu artykuły m.in. o twórczości Słowackiego, Fredry, Żeromskiego, Wyspiańskiego, Stendhala i Flauberta, recenzje teatralne i szkice wspomnieniowe o Krakowie. Publikacja zbiega się z przypadającą w tym roku 65. rocznicą śmierci Boya.
Najnowsza "Literatura na Świecie" (2005, nr 11-12) poświęcona jest w dużej części współczesnej literaturze bośniackiej, prezentując m.in. wiersze Bisery Alikadić, prozę Muharema Bazdulja, Amira Brka oraz eseistykę Dževada Karahasana (laureata Nagrody Herdera w 1999 r.). Serbski pisarz Dragoslav Dedović pisze natomiast o kresie języka serbsko-bośniacko-chorwackiego, podzielonego na języki narodowe w sposób - jego zdaniem - sztuczny i zabójczy dla społecznej bałkańskiej wspólnoty: "lingoszowiniści nominalnie rozparcelowali język, któremu służę, a manufakturowi faszyści od podstaw wykonali zadanie podzielenia kraju, w którym się urodziłem. Teraz mają usta pełne Europy, liczą na »europejskie« dotacje. Fotografie wodzów i generałów przenieśli ze swoich salonów do pomieszczeń pomocniczych i tam do nich cicho i pieszczotliwie przemawiają - ci niegdysiejsi krzykacze wszystkich naszych krwawych narodowych utopii". W kwartalniku znajdziemy także blok materiałów związanych z Danielem Kehlmannem, autorem m.in. głośnej powieści "Beerholm przedstawia" - jego nie tłumaczone dotąd opowiadania, rozmowę, którą przeprowadził Jakub Ekier oraz szkic Andrzeja Kopackiego.
W Muzeum van Gogha w Amsterdamie otwarto spektakularną wystawę "Rembrandt - Caravaggio", prezentującą płótna obu mistrzów, wypożyczone z kolekcji na całym świecie. Wystawa jest czynna do 18 czerwca.

Lubelska Galeria Sztuki Wirydarz prezentuje wystawę nowych obrazów Leszka Sobockiego "Autoportret".
Galeria Arsenał w Poznaniu zaprasza na wystawę grafik Andrzeja Klimowskiego, mieszkającego w Londynie znanego twórcy m.in. plakatów, wykładowcy londyńskiego Royal College of Art.
W stołecznej Królikarni do 15 marca można oglądać wystawę "Nowe malarstwo niemieckie - szkoła lipska". "Jest tu wszystkiego po trochu: trochę geometrycznych abstrakcjonistów zajętych przekładaniem, odwracaniem i przecinaniem kwadratów, trochę sugerujących metafizyczno-historyczne znaczenia ekspresjonistów, trochę intymistów zanurzonych we własnym świecie" - ocenia Dorota Jarecka.
9 marca w warszawskim kinie Kultura odbędzie się premierowy pokaz filmów dokumentalnych zrealizowanych w ramach cyklu "Rosja - Polska. Nowe Spojrzenie", mającego ukazać rzeczywistość obu krajów oczyma sąsiadów: Rosję w oczach Polaków i Polskę w oczach Rosjan. Zobaczyć będzie można m.in. portret mieszkańców petersburskiej "komunałki" w filmie "Bielińskiego 6" Karoliny Bielawskiej i pasażerów moskiewskiej kolejki w "Elektryczce" Macieja Cuske, obraz Lichenia w filmie Aliony Połuniny "Sakrum" oraz "Mojego Kieślowskiego" Iriny Wołkowej. Szczegóły: www.eurekamedia.info
Na ekrany polskich kin wszedł amerykańsko-włosko-polski film "Jan Paweł II" w reżyserii Johna Kenta Harrisona, z Jonem Voightem w tytułowej roli. O filmie pisze ks. Andrzej Luter w tym numerze "Tygodnika".
Pod koniec kwietnia do sprzedaży trafi kolekcja wczesnych filmów Miloša Formana. Na płytach DVD znajdziemy "Czarnego Piotrusia", "Konkurs", "Pali się, moja panno" i "Miłość blondynki".
Opinię publiczną i środowisko mediów zbulwersował ujawniony przez "Newsweek" fakt, iż w roku 2001 ówczesny minister sprawiedliwości Lech Kaczyński powołał grupę prokuratorów, których zadaniem było śledzenie dziennikarzy "Rzeczpospolitej" Annę Marszałek i Bertolda Kittela pod kątem ich ewentualnych powiązań ze służbami specjalnymi. Motywem rozpoczęcia śledztwa miała być niesprawdzona wiadomość, iż dziennikarze przygotowują materiał wymierzony w Lecha Kaczyńskiego. Śledztwo niczego nie wykryło i zostało umorzone w sierpniu 2001 po odwołaniu Kaczyńskiego ze stanowiska.

Jak informuje "Gazeta Wyborcza", minister kultury Kazimierz Ujazdowski chce przekazać biskupstwu ełckiemu budynki wigierskiego Domu Pracy Twórczej, mieszczącego się w dawnych zabudowaniach klasztoru kamedułów (opuścili oni ten teren w... 1800 roku). Podległy ministerstwu Dom Pracy Twórczej istnieje od lat 70., w ostatnim zaś czasie stał się prężnym ośrodkiem kulturalnym i miejscem chętnie odwiedzanym przez artystów z całej Polski (patrz: ).
(af)

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]

Artykuł pochodzi z numeru TP 11/2006