Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Uczona slawistka, autorka mnóstwa prac naukowych, współautorka piętnastotomowego „Atlasu językowego kaszubszczyzny” i „Słownika etymologicznego kaszubszczyzny”, dopisała ważny rozdział do dziejów polskiej inteligencji. Lewicowej i antyklerykalnej, z piękną kartą wojenną, po II wojnie odrzucającej nowy ustrój, podejmującej jednak pracę intelektualną i tworzącej enklawy duchowej wolności. Zaangażowanej w pierwszą Solidarność i opór w stanie wojennym, a dziś mocno rozczarowanej.
Jest tu dystans, jaki daje wiek złączony z dobrą pamięcią – wrażliwą, ale trzeźwą i niesentymentalną. Jest ostre widzenie spraw i ludzi, niepozbawione humoru, ale też dozy goryczy. „Nie wiedziałam do niedawna, ile odwiecznej głupoty kryje się w tym społeczeństwie, z którego przez większość swego życia byłam tak dumna”, „sądzone mi jest nieustannie pozostawać w opozycji”. I parę dobitnych przykładów z wolnej już Polski, jak sprawa oświadczeń lustracyjnych czy krzyży na „żwirowisku” przy obozie Auschwitz.
A wcześniej? Genealogie rodzinne, warszawskie gimnazjum Wandy Szachtmajerowej, wojenne harcerstwo. Konspiracyjna działalność ojca-lekarza (państwo Maria z Grabowskich i Stanisław Popowscy mają drzewka w Yad Vashem). Powstanie, koszmar Zieleniaka, Pruszków, obozy. Powrót do Warszawy, potem Łódź, gdzie ojciec otrzymał katedrę pediatrii, a wśród gimnazjalnych koleżanek Hanny znalazła się Wisia – wtedy „reakcja” doskonała, w przyszłości złowroga prokurator Bardonowa. Studia, pierwsza praca w Państwowym Instytucie Wydawniczym – i stalinizm na co dzień. Później Polska Akademia Nauk i życie codzienne naukowca w PRL-u... aż po udział w komisji wyborczej 4 czerwca 1989 r. Opowieść żywa, pełna wyrazistych portretów i odtwarzająca zarówno ówczesne realia, dla większości dziś niepojęte, jak i przywołująca inteligencki etos, dla autorki będący czymś oczywistym, dziś niestety w odwrocie.
Przyjaciółka i rówieśniczka prof. Taborskiej, świetna socjolożka prof. Hanna Świda-Ziemba napisała książkę o ich pokoleniu, tytułując ją „Urwany lot”. Jakich jednak wspaniałych ludzi to ciężko doświadczone pokolenie wydało! ©℗
Hanna Popowska-Taborska, ZAPISYWANE Z DOSKOKU, Wydawnictwo Akademickie Sedno, Warszawa 2022, ss. 380.
