Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Jakiś czas temu prominentny dziennikarz zaczepił na Twitterze siostrę Chmielewską. Chciał wiedzieć, czy jej wspólnota aby na pewno ma kościelny status. Siostra zaprosiła go do siebie. Obiecała „objaśnić sprawę”.
Dziennikarz nie ustępował: „Widziałem przełożoną wielokrotnie z Owsiakiem i w »Wyborczej«, ale nigdy z jakimś biskupem”. Siostra pozostała niewzruszona: „Zapraszam do siebie raz jeszcze. Jeśli miarą katolickości są zdjęcia z biskupami, to łatwy egzamin. Przejrzymy wspólnie albumy. Ten zdam celująco”.
Dziennikarz do siostry Chmielewskiej się nie pofatygował.
Kim właściwie jestem
Nosi chyba najbardziej rozpoznawalny habit w Polsce: rudobrązowy. W chłodniejsze dni lubi nakładać na niego ocieplany bezrękawnik. Na głowie obowiązkowo biała chustka.
– Nie jestem w zgromadzeniu zakonnym w tradycyjnym znaczeniu tego słowa, ale w katolickiej wspólnocie – tłumaczy siostra Chmielewska. – Stąd czasem tyle ambarasu, kim właściwie jestem.
Wspólnota Chleb Życia to stowarzyszenie świeckich, którzy chcą pomagać ludziom znajdującym się w potrzebie. Oprócz osób takich jak siostra Chmielewska, które ślubują celibat i noszą habit, do wspólnoty należą też małżeństwa, które składają przyrzeczenia.
Mimo że Chleb Życia to nie zgromadzenie zakonne, do Małgorzaty Chmielewskiej wszyscy i tak mówią: siostra. Jakby była zakonnicą. Na pewno utwierdza w tym habit, który nosi (chociaż kiedyś wolała dżinsy i flanelowe koszule).
– W prawie kanonicznym nie ma kogoś takiego, jak siostra zakonna – prostuje Chmielewska. – Są mniszki, ale ta nazwa zarezerwowana jest dla osób należących do zakonów, np. klarysek albo karmelitanek. Zakonów mamy jednak niewiele, przeważają zgromadzenia zakonne.
– Jak to nie ma sióstr zakonnych? – dziwię się.
– W Polsce używa się tego terminu, ale to określenie potoczne. Zwracamy się tak zwyczajowo do osób, które złożyły śluby i należą do zgromadzeń zakonnych.
– To jak powinno się określać osobę, która jest w zgromadzeniu?
– Siostrą w zgromadzeniu takim a takim.
– A siostra kim w takim razie jest?
– Siostrą we Wspólnocie Chleb Życia.
Michał Okoński w wywiadzie rzece „Wszystko, co uczyniliście...” zapytał ją wprost, czy jest zakonnicą. Odpowiedziała, że czuje się „osobą świecką, która w sposób szczególny poświęciła się Panu Bogu poprzez śluby: czystości, ubóstwa i posłuszeństwa”.
Małgorzata Chmielewska to jedyna Polka, która złożyła takie śluby. Druga miała złożyć je rok temu. Z powodu koronawirusa uroczystość wciąż jest odkładana.
Wszystko mieli
Ona zaangażowana katoliczka. Udziela się w Chrześcijańskiej Młodzieży Robotniczej. On artysta, hipis, sięga po narkotyki i alkohol, śpi na ulicy. Politycznie – lewak, anarchista. Ochrzczony, ale zerwał z Kościołem.
Poznali się w 1968 r. Trwała studencka rewolta. Trzy lata później Marie-Annick i Pascal Pingault biorą ślub. Katolicki, w kościele – Pascal zrobił to dla żony. Z czasem się nawróci. Teraz oboje są zapatrzeni w pierwszych chrześcijan. Tych z Dziejów Apostolskich, gdzie „wszyscy, co uwierzyli, przebywali razem i wszystko mieli wspólne”. Wkrótce zamieszkają pod jednym dachem z ubogimi, bezdomnymi, chorymi, byłymi prostytutkami.
Tak w 1976 r. powstała Wspólnota Chleb Życia. Nazwa ma głęboki, religijny sens. Chleb Życia to Eucharystia – z niej biorą motywację do pomagania innym. Wspólnotę zatwierdza biskup miejscowej diecezji Bayeux-Lisieux w Normandii. Zakładają tam swój pierwszy dom. Gdy okaże się za ciasny, biskup podaruje im byłe seminarium w Sommervieu.
Chleb Życia przekracza granice Francji. Od trzydziestu lat jest w Polsce.
Stół nakryty obrusem
Upadł komunizm. Małgorzata Chmielewska dobiega czterdziestki. Wciąż szuka miejsca w życiu.
Skończyła biologię, była nauczycielką, katechetką, przymierzała się, żeby wstąpić do benedyktynek, w końcu wybiera zgromadzenie Małych Sióstr Karola de Foucauld. Po kilku latach odejdzie (po wypełnieniu ślubów czasowych) – Małe Siostry to zgromadzenie kontemplacyjne, a ona chce pomagać ludziom wychodzić z ubóstwa.
Ktoś podpowiada jej, że we Francji jest wspólnota, której szuka. Pisze do nich list, Marie-Annick i Pascal zapraszają ją do Normandii. Czuje, że znalazła swoje miejsce w życiu.
24 grudnia 1989 r. na Dworcu Centralnym w Warszawie organizuje z przyjaciółką Tamarą Smajkiewicz i aktorem Maciejem Rayzacherem wigilię dla bezdomnych. Stoły nakryte białymi obrusami. Barszcz, śledzie, kapusta z grzybami. Starszy mężczyzna płacze. Wyjaśni potem, że dawno nie siedział przy stole z obrusem.
Zaraz po kolacji Małgorzata i Tamara łapią nocny pociąg do Bielska-Białej. Muszą dostać się do Bulowic koło Kęt. W starej drewnianej chałupie przyjmują pierwszych bezdomnych.
Tak na początku 1990 r. powstała w Polsce Wspólnota Chleb Życia.
Za zgodą biskupów
Ten sam rok 1990. Poseminaryjny kościół z białego kamienia w Sommervieu.
Małgorzata Chmielewska założyła rudobrązowy habit (dała jej go siostra Klara z francuskiej wspólnoty). Na ręce Pascala Pingault złoży zaraz śluby ubóstwa, czystości i posłuszeństwa. Świadkiem będzie miejscowy biskup. Osiem lat później w ten sam sposób złoży śluby wieczyste.
Chmielewska nie kryje, że ze ślubami we Wspólnocie Chleb Życia jest problem. Jak je traktować? Jej członkowie nie są przecież zakonnikami. Ale siostra Małgorzata składała śluby za zgodą biskupa, więc Kościół je uznaje.
Swoje domy Wspólnota Chleb Życia zakłada zawsze za zgodą miejscowych biskupów. W Polsce działa w archidiecezji warszawskiej i krakowskiej oraz w diecezjach rzeszowskiej, sandomierskiej i włocławskiej.
We francuskiej wspólnocie kilka lat temu pojawiły się kłopoty: nie wszyscy członkowie okazali się odpowiedzialni. W 2015 r. biskup rozwiązał stowarzyszenie w diecezji Bayeux-Lisieux.
Władze międzynarodowej Wspólnoty Chleb Życia (tworzą je przedstawiciele lokalnych wspólnot) przeniesiono do Berlina. Oczywiście za zgodą miejscowego ordynariusza.
Siostra się dogadała
Domu w Bulowicach już nie ma. Za macierzysty dom Wspólnoty Chleb Życia uchodzi ten w Zochcinie. To mała wieś koło Opatowa, wprowadzili się tam prawie ćwierć wieku temu. Miejscowi nie ucieszyli się z ich towarzystwa. Zobaczyli kobietę w dziwnym habicie, ludzi z dzieciakami. Pomyśleli: jakaś sekta. Raz nawet policję nasłali. Siostra szybko dogadała się z wsią. Pierwsze polubiły ją kobiety: zaczęła robić z nimi przetwory ze śliwek, które rosły w starym ogrodzie.
W Świętokrzyskiem mają jeszcze trzy domy: jeden w Nagorzycach, dwa w Jankowicach. W Warszawie też trzy: na Łopuszańskiej dla mężczyzn i kobiet, na Stawkach dla kobiet i na Gniewkowskiej dla schorowanych kobiet i mężczyzn. W Brwinowie pod Warszawą dla matek z dziećmi. W Medyni Głogowskiej na Podkarpaciu dla kobiet i mężczyzn. Niedawno otworzyli dom dla kobiet i mężczyzn w krakowskich Bronowicach. Rok temu – w Zduńskiej Woli.
Za Matką Teresą
Na swoim blogu siostra Chmielewska zamieściła kiedyś dowcip:
„Jaki nas może spotkać pech po śmierci? Taki, że stojąc w kolejce do Świętego Piotra za Matką Teresą z Kalkuty, usłyszymy, jak Piotr mówi do niej: »Oj, moja córko, można było zrobić jeszcze więcej«”.
Siostra dodała od siebie: „Postaram się uważać, za kim stanę w kolejce, bo mogę nie mieć szans”. ©
Czytaj bezpłatnie cały dodatek Małgorzata Chmielewska: Siostra-Matka-Córka
