Czterdzieści tysięcy gór na dnie

24.04.2023

Czyta się kilka minut

USS San Francisco, amerykański okręt podwodny o napędzie atomowym, w styczniu 2005 r. zderzył się z nieoznaczoną na mapach górą podmorską. Został uszkodzony, zginęła jedna osoba. W październiku 2021 r. podobny los spotkał USS Connecticut, tym razem na strategicznie newralgicznym Morzu Południowochińskim. Być może na tym kończy się jednak historia takich wypadków: właśnie powstał najobszerniejszy dotąd globalny katalog gór podwodnych, w dużym stopniu dzięki środkom amerykańskich agencji rządowych.

Znajdują się w nim dokładnie 43 454 góry, z czego aż 19 325 opisano po raz pierwszy. Ta liczba dobrze ilustruje skalę naszej niewiedzy. Światło przenika przez wodę morską najwyżej na głębokość kilkuset metrów, a poniżej kilometra panują ciemności niemal doskonałe. Znamy więc lepiej powierzchnię ­Księżyca i Marsa – które widać– niż dno ziemskiego wszechoceanu.

Jak je zmapować? Są dwie możliwości. Pierwsza to zbadać dno sonarem z pokładu statku, jednak aby zrobić pełną sonarową mapę dna oceanów, musielibyśmy dotrzeć statkami naprawdę wszędzie, co jest koszmarem logistycznym i finansowym. Druga metoda to badanie z orbity, opierające się na drobnych anomaliach grawitacyjnych, które towarzyszą podmorskim górom – to wszak obiekty dość masywne. Najnowszy katalog powstał właśnie w ten drugi sposób.

Takie katalogi to wspaniały prezent dla geofizyków, którzy od dawna marzą choćby o lepszym zrozumieniu podmorskiego wulkanizmu. Lepsze mapy dna morskiego to też bezpieczniejsze wędrówki amerykańskich okrętów atomowych tuż przy dnie chińskiego wybrzeża i, jak można rozsądnie przypuszczać, wszystkich w ogóle okrętów atomowych przy wszystkich w ogóle wybrzeżach. Wspaniale, prawda?©℗

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]
Filozof przyrody i dziennikarz naukowy, specjalizuje się w kosmologii, astrofizyce oraz zagadnieniach filozoficznych związanych z tymi naukami. Pracownik naukowy Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, członek Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych,… więcej

Artykuł pochodzi z numeru Nr 18-19/2023