Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Najbardziej dramatyczna w publikowanej przez nas rozmowie z ordynariuszem diecezji Hildesheim, bp. Heinerem Wilmerem, jest konstatacja, że nie można już, jak dawniej, powiedzieć: „w Kościele są pojedynczy grzeszni ludzie, ale Kościół jako taki jest czysty i bez skazy”. Okazało się, że taki nie jest. „Musimy się pożegnać z takim przekonaniem i przyjąć do wiadomości, że w Kościele jako wspólnocie istnieją »struktury zła«” – mówi biskup. Mówi wręcz, że są one „wpisane w DNA Kościoła”.
Oczywiście Kościół jako tajemnica wiary jest święty świętością Chrystusa, jest widzialnym znakiem, sakramentem Jego obecności i narzędziem Ducha Świętego w jednoczeniu człowieka z Bogiem przez Słowo i sakramenty. Chociaż w swym ziemskim wymiarze, jako wspólnota ludzi, będąc świętym Kościołem, w który wierzymy, jest jednocześnie świętym Kościołem grzesznych ludzi. Kiedy jednak ta grzeszność przybiera w Kościele postać „struktur zła”, zagrożona jest nasza wiara w święty Kościół powszechny. Nic więc dziwnego, że dziś uwaga papieża i ludzi Kościoła skupia się na tych strukturach, sięga nawet w daleką przeszłość, by rozpoznać przyczyny zła i je wyeliminować. Identyfikuje się przestępców i osoby odpowiedzialne za brak odpowiednich reakcji na zło. Najistotniejszym problemem pozostają jednak właśnie owe „struktury zła”.
Papież Franciszek widzi korzenie owych „struktur zła w Kościele” w klerykalizmie, często widocznym we wspólnotach, w których doszło do nadużyć seksualnych. Stwierdza, że na skutek klerykalizmu, to jest „niewłaściwego sposobu rozumienia władzy w Kościele (...) tworzyliśmy struktury bez korzeni, bez pamięci, bez ciała i twarzy, w ostatecznym rachunku – bez życia”. Klerykalizm bowiem „nie tylko odbiera osobowość chrześcijanom, ale także dąży do pomniejszania i niedoceniania łaski chrzcielnej, którą Duch Święty zaszczepił w sercach naszego ludu”. A klerykalizmowi „sprzyjającemu popełnianiu wielu złych rzeczy, które teraz potępiamy”, sprzyjają „zarówno sami kapłani, jak i świeccy” (cytaty z „Listu do Ludu Bożego” papieża Franciszka).
Czytaj także: Gen przemocy - rozmowa z biskupem Heinerem Wilmerem
Biskup Wilmer w zamieszczonym u nas wywiadzie ani razu nie używa słowa „klerykalizm”, ale na pytanie o program naprawy stwierdza: „to oczywiste, że aby powstrzymać zło w Kościele, potrzebujemy skutecznej kontroli władzy w Kościele. Potrzebujemy podziału władzy, potrzebujemy systemu »checks and balances«”, czyli rozdzielania władzy między wzajemnie kontrolujące się organy. To jest konkretne zastosowanie tego, co mówi papież: „Nie sposób wyobrazić sobie nawrócenia działania kościelnego bez aktywnego udziału wszystkich członków ludu”.
„Synodalność” – to było najczęściej padające słowo na ostatnim Synodzie Biskupów. Synodalność papież przeciwstawia klerykalizmowi, rozumiejąc przez to przezwyciężenie dysproporcji udziału w życiu Kościoła duchownych i świeckich.
Zmiana systemu, w którym władza na wszystkich kościelnych szczeblach, od parafii po Stolicę Apostolską, spoczywa w rękach kleru, jest przedsięwzięciem trudnym. Oprócz zmian w prawie i organizacji Kościoła konieczna jest zmiana mentalności od stulecia kształtowanej na wzorach monarchii lub systemów feudalnych.
Diabeł tkwi w szczegółach: np. w przekazaniu świeckim zarządzania kościelnymi finansami albo udziale świeckich w wyborze biskupa. Z Kościołem świadczącym usługi dla ludności i pozostającym w wyłącznej gestii duchowieństwa mamy (pozornie) mniej kłopotów. Wystarczy – mówimy – że przy kościelnych urzędach istnieją ciała doradcze świeckich (zwykle bez wpływu na decyzje), że na Synodzie Biskupów (poświęconym rodzinie) była niewielka reprezentacja świeckich (której głosu zbyt poważnie nie potraktowano).
No to mamy, jak mamy. ©℗
