Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Święty Jedyny (niech będzie błogosławiony) stworzył świat jak embrion. Tak jak embrion ludzki buduje się od pępka, tak Święty Jedyny – błogosławiony On – rozpoczął tworzenie świata od pępka i potem rozwinął go w różnych kierunkach”. Nikt nie mógł mieć wątpliwości, gdzie znajduje się pępek świata i dlatego czytamy: „Świat został stworzony z góry Syjon. Rabin Eliezer Wielki powiadał: »Są pokolenia z niebios i z ziemi, które zostały uczynione dnia, którego uczynił Pan Bóg ziemię i niebo«” (Rdz 2, 4). Potomkowie niebios zostali stworzeni z niebios, a potomstwo ziemi z ziemi. Ale mędrcy powiadają, że wszelkie potomstwo powstało z Syjonu, a Biblia powiada: „Objaśnił się Bóg z Syjonu w doskonałej ozdobie” (Ps 50, 2). Co oznacza, że tym pięknem został udoskonalony.
Są tacy rabini i tacy mędrcy, którzy w midraszach mówią, że tak jak pępek jest w środku człowieka, tak Erec Izrael jest umieszczony w centrum świata, osadzony w samym pępku ziemi – i tu są fundamenty świata. Jerozolima jest centrum ziem Izraela, Świątynia jest centrum Jeruzalem, a wielki hol jest centrum Świątyni, a arka znajduje się w centrum holu, a kamień fundacyjny jest przed arką i to właśnie od niego zaczął się budować świat. Jeśli ktokolwiek uważnie przeczyta opis projektu Świątyni w Księdze Wyjścia i słowa o stworzeniu świata, nie może mieć wątpliwości, że to, co uczynił Bóg dnia pierwszego i co rozpoczął Salomon czwartego roku swoich rządów, daje się ze sobą porównać i zestawić.
Izrael otrzymał ziemię i dotarł do punktu, przez który przebiega, używając słów Mircei Eliadego, oś świata, axis mundi, łącząc niebiosa, ziemię i piekło. Tu spotyka się z pewnością człowiek i Bóg. Spośród cherubinów ustawionych na wieku skrzyni arki słychać Jego głos. Oczywiście rabini pytali, jak to jest możliwe, że ktoś tak potężny, niezmierzony może znaleźć mieszkanie w tak skromnym i małym miejscu? Inni pytają, dlaczego wybrał sobie dom tak prosty? Bez końca pytania przeplatają się z odpowiedziami. Nic w judaizmie nie jest (poza biblijnym tekstem) trwałe, bezwzględnie oczywiste i pewne. Jedna z odpowiedzi nawiązuje właśnie do początków świata i kabalistycznej idei cimcum. Cimcum oznacza skurczenie, samowchłonięcie tak, by powstało miejsce na istnienie innych bytów, bytów autonomicznych, ale też podtrzymywanych energią Boga. Tak powstał świat. Na początku Bóg był wszystkim, a gdy zaczęły wyłaniać się jasność i ciemność, lądy i wody, Bóg cofnął się, by mogły one samodzielnie funkcjonować. Podobnie jest z człowiekiem, który dysponuje wolną wolą. Nie inaczej rzecz się ma w przypadku Świątyni. Bóg może skryć się w skrzyni-arce, ograniczając sam siebie. Akt cimcum powtórzył się, gdy ustawiona została w izbie wewnętrznej arka ozdobiona skrzydlatymi cherubinami. ©
