Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
...wspólnej jednostki badawczej Uniwersytetu Jagiellońskiego i Papieskiej Akademii Teologicznej (dziś: Uniwersytetu Papieskiego im. Jana Pawła II), nazwanej, bo jakżeby inaczej, na cześć najsłynniejszego studenta UJ.
Ta historia zaczęła się jednak znacznie wcześniej, pod koniec lat siedemdziesiątych. Przy Franciszkańskiej 3, oczywiście.
Tam, w rezydencji arcybiskupa Karola Wojtyły, zazwyczaj po Bożym Narodzeniu, gromadzili się filozofowie, teologowie, fizycy i biolodzy, by dyskutować o wszystkim, co ważne dla całościowej wizji świata. Po konklawe w 1978 r. ks. Heller i ks. Józef Życiński (odpowiedzialny m.in. za zdobywanie kawy) kontynuowali tradycję, prowadząc co miesiąc w salonie arcybiskupów krakowskich interdyscyplinarne konwersatoria, na których poruszano kwestie z pogranicza wiary, filozofii i nauki. Wśród referentów (obok organizatorów) znaleźli się: Charles Misner, Carl Friedrich von Weizsäcker, Stanisław Lem, Stefan Amsterdamski, ks. Józef Tischner, Jan Woleński, Alvin Plantinga... Wśród tematów: „Interpretacja słów Einsteina: »Bóg jest pomysłowy, ale nie jest złośliwy«”, „Filozofia grecka a współczesna fizyka”, „Fizyka dla poetów (filozoficzne implikacje mechaniki kwantowej)”, „Eschatologia kosmiczna”...
Gdzieś w międzyczasie narodził się, Ośrodek Badań Interdyscyplinarnych przy Wydziale Filozofii PAT. Początkowo nazwa brzmiała: Ośrodek Studiów Interdyscyplinarnych, ale ks. Życiński pomylił się, „organizując” pieczątkę. W OBI kontynuowano konwersatoria (do początku lat dziewięćdziesiątych), uczono studentów, organizowano sympozja, wydawano książki i czasopismo „Zagadnienia filozoficzne w nauce” (początkowo, rzecz jasna, w samizdacie).
W 1992 r. wystartowała Krakowska Konferencja Metodologiczna, która trzy lata później stała się wydarzeniem corocznym i odbywa się do dziś (w tym roku 8-9 maja, pod hasłem „The Limits of Physics and Cosmology”). Brały w niej udział gwiazdy świata nauki, m.in. neuropsycholog Joseph LeDoux czy fizyk Roger Penrose.
Tradycja dialogu filozofii i teologii z nauką, będącego przecież jednym z fundamentów idei uniwersytetu, miała się więc w Krakowie całkiem dobrze, a przyznana ks. Hellerowi za pokonywanie barier między nauką a religią Nagroda Templetona pokazała, że jej efekty są dostrzegane i doceniane również poza obrębem Plant. Nie oznaczała ona jednak końca pracy nad ideą „filozofii w nauce”, przeciwnie – nadała jej nowy wymiar.
Centrum Kopernika rosło z dnia na dzień. Reagując na dynamiczny rozwój neuronauki, nauk społecznych i kognitywistyki, włączyło te dziedziny do swojego curriculum. Przybywało też konferencji, seminariów i publikacji. W 2011 r. Centrum otrzymało grant Fundacji Templetona na projekt „The Limits of Scientific Explanation”. Obok działalności badawczej objął on edukację i popularyzację nauki. Wtedy powstał serwis granicenauki.pl, rozpoczęły się cotygodniowe wykłady zarówno znanych (Jerzy Vetulani, Ryszard Tadeusiewicz, Adam Łomnicki), jak i początkujących uczonych w kawiarni De Revolutionibus.
Centrum Kopernika pozostaje jednak przede wszystkim instytucją naukową (bywa zresztą mylone z mającym misję edukacyjną Centrum Nauki Kopernik w Warszawie, choć Kopernik na UW nie studiował), bardzo poważnie traktującą badania podstawowe, ale też filozoficzne i społeczne implikacje osiągnięć naukowych.
