Irena Sendlerowa nie żyje

W ubiegłym roku w Polsce i Izraelu zebrano tysiące podpisów pod listem do Komitetu Noblowskiego: jego sygnatariusze prosili, aby przyznać jej Pokojową Nagrodę Nobla. Irena Sendler Nobla już nie dostanie - zmarła w Warszawie, w wieku 98 lat. Choć na Nobla zasłużyła bez wątpienia bardziej, niż na przykład Arafat albo Gorbaczow, jej laureaci.

12.05.2008

Czyta się kilka minut

Dwa i pół tysiąca - najprawdopodobniej tyle (bo może nawet więcej) ludzi uratowała Irena Sendler. Małych ludzi, dzieci.

Prowadzona na egzekucję

Sendler (urodzona w 1910 r.), z zawodu pielęgniarka, podczas niemieckiej okupacji stworzyła sieć łączniczek, które lokowały w bezpiecznych miejscach (np. w domach zakonnych bądź u polskich rodzin) żydowskie dzieci przemycane z getta. Sama również uczestniczyła w przerzucaniu dzieci na "stronę aryjską".

Aresztowana przez gestapo w 1943 r., była torturowana w słynnym więzieniu na Pawiaku i już skazana na śmierć.. Ale nie wydała swych współpracowników i podopiecznych - nie wydała też swojej słynnej kartoteki: były to paski bibuły z nazwiskami ratowanych dzieci, schowane w butelce. Od tej butelki zależało, czy 2500 dzieci będzie kiedyś znać swoje prawdziwe nazwiska.

Dlatego Rada Pomocy Żydom "Żegota" - organizacja podziemna pomagająca Żydom na zlecenie Delegatury Rządu RP i Armii Krajowej - zrobiła wszystko, by wydostać Sendlerową z Pawiaka: przekupiony Niemiec uwolnił ją, już prowadzoną na rozstrzelanie. Gdyby zginęła, dzieci straciłyby szanse na odnalezienie po wojnie przez swoich bliskich.

Zapomniana bohaterka

Po 1945 r., w komunistycznej PRL, Irena Sendler pozostawała długo w zapomnieniu. Była nawet prześladowana. Wspominała: "Mam świadomość, że moja okupacyjna działalność w poważny sposób zaważyła na karierze zawodowej moich dzieci. Gdy Jankę [córkę Ireny Sendler - red.] mimo pomyślnie zdanego egzaminu i zakwalifikowania na pierwszy rok studiów polonistycznych po kilku dniach, w tajemniczych okolicznościach, skreślono z listy studentów, zapytała: - Mamo, coś ty w życiu zrobiła złego? (...) Syna po kilku latach spotkało to samo. Do dziś pamiętam jego oczy - pełne rozpaczy, bezsilności, poczucia krzywdy. I to pytanie: Mamo, dlaczego?".

W 1965 r. Sendlerowa odznaczona została izraelskim tytułem "Sprawiedliwej wśród Narodów Świata". W 2000 r. jej historia stała się słynna w USA, gdy cztery nastolatki z prowincjonalnego miasta Uniontown w stanie Kansas napisały i wystawiły o niej sztukę pt. "Życie w słoiku". Właściwie dopiero wtedy o Sendlerowej przypomniano sobie szerzej, także w Polsce. W 2003 r. otrzymała Order Orła Białego.

Dlaczego nie powstał o niej film?

Gdy w lutym 2007 roku - tuż przed jej 97. urodzinami - opublikowaliśmy w "Tygodniku" oraz na naszej stronie internetowej portret Ireny Sendler, jeden z internautów tak go skomentował: "Wspaniały życiorys, wspaniały przykład człowieczeństwa w czasach, gdy obrona ludzkiej godności była autentycznym heroizmem. Dlaczego mógł powstać film "Pianista", a nikt nie pomyślał o filmie o niej? Dlaczego skrywamy pod korcem takie perły?".

No właśnie: dlaczego nigdy nie powstał film pod tytułem - na przykład - "Lista Sendlerowej"? A może powstanie?

Dzieci podtrzymują świat - o Irenie Sendlerowej

Polska kandydatka do pokojowego Nobla

"Czy świat mi pomagał, gdy płakałam z bezsilności?"

Portret Ireny Sendlerowej opublikujemy w najnowszym numerze "Tygodnika Powszechnego"

(w kioskach od środy).

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]
Dziennikarz, kierownik działów „Świat” i „Historia”. Ur. W 1967 r. W „Tygodniku” zaczął pisać jesienią 1989 r. (o rewolucji w NRD; początkowo pod pseudonimem), w redakcji od 1991 r. Specjalizuje się w tematyce niemieckiej. Autor książek: „Polacy i Niemcy, pół… więcej