"Historia ta wprowadza w inny świat niż ten, do którego przyzwyczaiły nas groszowe powieści, rewia Buffalo Billa i hollywoodzkie westerny [...] świat, w którym Indianie i biali potrafili być partnerami, próbowali się do siebie dostosować, wznosili się na wyżyny dyplomacji, a do tego umieli mieć do siebie dystans". Ja bym dodał, że objawia cechę niespotykaną w popkulturowym wizerunku Indianina - zawsze albo kipiącego żądzą mordu, albo z poważną miną prawiącego morały - a mianowicie poczucie humoru. Wisielczego, bo prawdopodobnie nawet najgłupszy Irokez po jakimś czasie zrozumiał, że wódz zamienił ziemię na kijek - wprawdzie miotający pioruny, ale tylko pod warunkiem, że blada twarz zechciała znów coś wymienić, tym razem na kule i proch. I dużo wody ognistej, pozwalającej zapomnieć o żalu za utraconymi na zawsze terytoriami. Do czasu osadnicy chętnie przyjmowali w rozliczeniu wampumy z muszelek, ale wkrótce pod pozorem dzielenia się z Indianami nowoczesną technologią zdeprecjonowali je jako walutę całkowicie. Dlatego te wampumowe koraliki prosto z nowojorskiej fabryki, czyli po prostu szklane paciorki, nie kojarzą się dzisiaj najlepiej. Nie tylko w przypadku amerykańskich Indian, jak tego dowodzi sporządzony przez Levi-Straussa opis stosunków gospodarczych w bengalskiej wiosce - gdzie zresztą też tradycyjnie przetwarzano muszle, tyle że na guziki - oraz rujnującego pod każdym względem kontaktu z globalnym (czytaj: zachodnim) systemem wymiany (Smutek tropików, rozdz. 16). Artykuł bardzo ciekawy, recenzja książki zachęcająca.