Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Po Freudzie nie możemy już być absolutnie pewni znaczenia tego, co mówimy i robimy. Skazani jesteśmy na wczytywanie się w znaczenia i dochodzenie do "prawdy". I jeśli nawet niektórzy z nas mieliby opory przed podpisaniem się pod deklaracją, że "Freud przekazał potomności teorie, które nieodwracalnie zmieniły nasze rozumienia świata i siebie", to prawdą mniej bezsporną jest to, że "myśl Freuda jest zbyt ważna, by pozostawić ją psychoanalizie" (René Girard).
Czytać Freuda można rozmaicie, o czym świadczy rozwój różnych nurtów psychoanalizy spierających się o teorię i technikę. Książka Josha Cohena, profesora literatury angielskiej i porównawczej w Goldsmith University w Londynie oraz psychoanalityka, podąża jednak w innym kierunku. Autor nie podejmuje prób przedstawienia lub rozstrzygania sporów między nurtami analizy postfreudowskiej. Do innych myślicieli analitycznych robi odniesienia jedynie wtedy, gdy pomaga mu to wyraźniej naświetlić jakiś aspekt pracy Freuda, częściej korzysta ze źródeł nieanalitycznych: literatury pięknej, filozofii, kampanii reklamowych i rysunków satyrycznych. Za cel stawia sobie "odświeżenie, choćby częściowe, prowokującej siły myśli Freuda" na podstawie lektury najbardziej kluczowych fragmentów jego dzieła - zastrzega jednak, że nie ma to być "ślepa" recepcja. "Jeżeli czytamy Freuda, nie stawiając mu oporu - pisze Cohen - tak naprawdę nie czytamy tego, co napisał".
Książka Cohena ukazała się w serii "Jak czytać" pod patronatem New School for Social Research z Nowego Yorku - i oddaje jej charakter. Jak pisze we wprowadzeniu Simon Critchley, redaktor serii, "większość pozycji, będących przewodnikami po dziełach wielkich myślicieli, to albo dostojne biografie, albo skondensowane streszczenia dzieł, albo też połączenie tych dwóch opcji. Z kolei książki z serii »Jak czytać« pozwalają Czytelnikowi na bezpośrednie spotkanie z tekstami w asyście eksperta przewodnika. Wychodzimy z założenia, że aby zrozumieć, o czym pisze dany autor, trzeba zetknąć się z tym, co rzeczywiście napisał i, dowiedzieć się, jak czytać jego teksty. Każda książka z tej serii to w pewnym sensie kurs interpretacji twórczości pisarza. Autorzy wybierają dziesięć krótkich fragmentów dzieł danego pisarza i szczegółowo je analizują, by w ten sposób odsłonić kluczowe idee i uchylić drzwi, wiodące do całego skarbca myśli".
Cohen za kluczowe uznał fragmenty poświęcone nerwicom, perwersjom, przejęzyczeniom, marzeniom sennym, żartom, sesjom analitycznym, miłości (własnej lub do innych), śmierci. Czy udało mu się pokazać, "jak bogate, złożone i ciekawe staje się życie wewnętrzne pod przenikliwym wzrokiem Sigmunda Freuda", oceni czytelnik tej niewielkiej książki. Tak samo, jak pozostanie wolny w ocenie interpretacji twórczości Freuda, jaką zaproponował Cohen - z powodów, które staną się oczywiste po jej lekturze.
Josh Cohen, Jak czytać Freuda przeł. Danuta Golec, Warszawa 2009, Oficyna Ingenium
