Ludzie, którzy potrafią praktykować cnotę umiaru, są najczęściej skłonni do lekkiego pesymizmu. Ten bowiem, kto sądzi, że stać go na wszystko - nie finansowo, ale duchowo, intelektualnie lub po prostu praktycznie - zawsze dozna zawodu. Ten zaś, kto sądzi w pierwszym odruchu, że nic mu się nie uda, że najlepiej jest niczego od życia nie oczekiwać, a ewentualne powodzenie będzie wtedy niespodziewaną i niezasłużoną niespodzianką - może się takiej niespodzianki nie doczekać, bo każdy sukces i każda przyjemność będą dla niego jedynie zapowiedzią nieuchronnej porażki. Nigdy nie potrafi się zatem cieszyć.

Dlaczego jednak cnota umiaru jest tak fundamentalną pośród cnót prywatnych? Dlatego że filozofowie i mędrcy, a także wielkie religie głoszą nie bez racji, że człowiek albo z natury, albo w rezultacie przemian w kulturze skłonny jest przede wszystkim do agresji. Że...