Chodzi tu o coś więcej niż dowartościowanie społecznych nizin czy dopatrywanie się w menelu współczesnego proroka. Bohaterowie Trzaskalskiego, Naessa, Kaurismakiego, właśnie dlatego, że stracili wszystko, umieją skupić się na rzeczach najważniejszych, ocalić godność, zawstydzić nas, pochłoniętych marnościami, jakimś niezwykłym gestem. To właśnie im dana zostaje szansa rozpoczęcia życia od nowa, zobaczenia świata „bez przeszłości”.

Potrzebni światu

W filmowej balladzie Pettera Naessa, nominowanej w ubiegłym roku do Oscara, spełnia się jedna z najpiękniejszych utopii. Dwóch upośledzonych umysłowo mężczyzn opuszcza ośrodek opiekuńczy. Mieli szczęście urodzić się w zamożnym społeczeństwie, toteż dostają w Oslo mieszkanie socjalne, rentę i opiekuna, który co jakiś czas wpada, by kontrolować sytuację.

Jeszcze podczas pobytu w zakładzie zdążyli się...