Zboże z Ukrainy pod specjalnym nadzorem

MAREK RABIJ: Janusz Wojciechowski, komisarz UE ds. rolnictwa, nie wyklucza przywrócenia zniesionego przed rokiem cła na zboża z Ukrainy. Czy mamy do czynienia z pierwszym poważnym zgrzytem w relacjach Brukseli z Kijowem?

SŁAWOMIR MATUSZAK: To zbyt mocna teza. Z pewnością mamy jednak do czynienia z rozbieżnymi interesami, zarówno samej Unii i Ukrainy, jak i poszczególnych krajów członkowskich w odniesieniu do Kijowa. W Europie są kraje takie jak Węgry, Rumunia czy Polska, zbożowo praktycznie samowystarczalne, oraz Hiszpania, która jest jednym z największych importerów w Unii.

Z perspektywy państw graniczących z Ukrainą napływ dużej ilości zboża ze wschodu oznacza kłopoty. Rodzimi producenci odczuwają presję cenową, a to implikuje także problemy polityczne.

Dla reszty Europy tzw. kwestia zboża z Ukrainy sprowadza się natomiast do jego dostępności. Francja czy Niemcy nie muszą kupować go bezpośrednio od Kijowa, ale są zainteresowane tym, żeby nie dochodziło do zakłóceń dostaw. Zeszłoroczne polityczne zabiegi o udrożnienie eksportu przez Morze Czarne miały na celu właśnie zbicie cen zbóż na rynkach międzynarodowych poprzez ustabilizowanie jego podaży.

Korytarz czarnomorski działa. Od sierpnia do marca wypłynęło nim z Ukrainy 18 mln ton zboża. Jednocześnie kraje sąsiadujące wciąż borykają się z zalewem ukraińskiego towaru. W niektórych, np. w Polsce, import wzrósł rok do roku aż pięćdziesięciokrotnie.

Czysto politycznie problem jest trudny do rozwiązania, bo o kierunkach importu nie decyduje rząd w Kijowie, lecz traderzy na giełdach towarowych. Mimo wszystko wydaje mi się, że perturbacje, jakie wytwarza nadpodaż zboża z Ukrainy w państwach z nią sąsiadujących mają charakter przejściowy. Wstępne prognozy zakładają, że w tym roku zbiory zbóż w Ukrainie mogą być nawet o połowę mniejsze niż w 2021 r. W pierwszej fazie wojny, wiosną 2022 r., Rosjanie z premedytacją niszczyli z powietrza ukraińskie elewatory i inną infrastrukturę rolną. Część pól nie nadaje się do uprawy, leżą na nich miny. Inne znalazły się niebezpiecznie blisko linii frontu albo kontrolują je Rosjanie. Brakuje także ludzi, bo tysiące pracowników sektora rolnego zmobilizowano lub skierowano do pracy na zapleczu frontowym, choćby w zakładach remontowych. ©℗

Obraz

SŁAWOMIR MATUSZAK jest analitykiem Ośrodka Studiów Wschodnich. Specjalizuje się w badaniach polityki gospodarczej Ukrainy.