Szafirowe Tablice

Na szafirach Bóg obiecuje wznieść siedzibę Izraela. Tak powiada Izajasz.

09.11.2015

Czyta się kilka minut

Paweł Śpiewak / / Fot. Grażyna Makara
Paweł Śpiewak / / Fot. Grażyna Makara

Z szafirów układała się droga, po której kroczył Bóg. Widział to Mojżesz, Aaron i sześćdziesięciu starszych. Podobne one były do nieba, gdy jest jasne. Szafir pojawia się w opisie tronu sporządzonym przez Ezechiela. Z szafirów zrobione były też Tablice Świadectwa. Tak uczą mędrcy.

Szafir jest naturalnie niebieski. A kolor ten w tradycji żydowskiej symbolizuje mądrość i niebiańską siłę. W jednym z midraszy powiedziane jest, że barwa Tablic Kamiennych jest barwą niebios, morza oraz Tronu Najwyższego. (Kolor niebieski zajmuje kluczowe miejsce w symbolice niepodległego Izraela; niebieskie są paski na szalu modlitewnym zwanym tałesem. Jedno ma związek z drugim). Niektórzy dodają, że kamienne tablice zostały wyciosane z części Tronu. Miały kształt idealnego sześcianu.

Wiemy z Księgi, że zostały napisane palcem Boga. Co to znaczy? Czy Bóg wypalił litery ogniem białym i czarnym? A może użył jakiegoś dłuta? Nie bardzo potrafimy sobie to wyobrazić. Majmonides przedstawił nader zaskakujący komentarz właśnie na ten temat. Pisał: są one dziełem Bożym, a więc są tym samym, co inne twory natury, takie jak rośliny, zwierzęta, wiatry, deszcz itd. Nie tylko kamienne tablice-sześciany są dziełami Bożymi, ale i napisy. Majmonides nakazuje nam uważnie czytać słowa „pismo było pismem Boga wyrytym na Tablicach”. Przykazania zostały napisane palcem Boga, czyli napisane słowem Boga. Tak jak niebiosa zostały stworzone wolą i powiedzeniami Boga, tak samo Tablice i umieszczone na nich napisy. Nie powstały za pomocą jakichś narzędzi, ale zawarte były w samym pragnieniu Najwyższego.

Wynika z tego, że owe Tablice nie są produktem jakichś umiejętności. Ich napisów nie zawdzięczamy sztuce. Są one czymś równie naturalnym jak ciemność, jasność czy woda. Teraz wyobraźmy sobie drzewo, którego gałęzie zamieniają się w skrzypce, puzony i klarnety. Czy jest ono możliwe gdzie indziej niż na cmentarnej płaskorzeźbie, na warszawskim grobie syna Szmula Zbytkowera?

Biblijny opis – twierdzi Majmonides – wskazuje na to, że litery, zdania, nakazy były ukształtowane naturalnie, tak jak w sposób naturalny, czyli wedle Bożego namysłu, powstał kamień szafiru. Na tym polega cudowność Tablic. Litery rosły i dojrzewały z szafirem. Te słowa nie zostały zapisane. One na tych Tablicach już były i tylko w dniu Objawienia stały się widoczne i zrozumiałe. Niejako na ten moment czekały. Do tego celu zostały przeznaczone. Owe Tablice z ich literami są więc równie „naturalne” jak ogrody i góry, które nas otaczają.

Natura stworzona przez Boga ma swój cel. Służy w tym przypadku objawieniu, służy poznaniu przez Izrael nakazów Wiekuistego. W ten oto sposób dowiadujemy się dzięki Majmonidesowi, że Bóg ofiarował nam słowa istniejące z natury, by nas z tym wszystkim, co stworzone i co czasem nazywamy naturą, pojednać. Tych praw nie tworzymy, a jedynie je odkrywamy i są one równie trwałe jak materiał, w którym zostały zapisane. Bóg stworzył świat dziesięcioma wypowiedzeniami: do nich należał kamień o niebieskiej barwie i pismo. Ono zaistniało w piątkowe popołudnie tygodnia stworzenia, nim nastał szabat (to wiemy z Talmudu). Owe Tablice dane od Boga różnią się od Tablic spisanych przez człowieka. Między nimi być może płyną rzeki zapomnienia i przypominania. ©

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Wybrane teksty dostępne przed wydaniem w kiosku
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Wybrane teksty dostępne przed wydaniem w kiosku
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
79,90 zł
(1951-2023) Socjolog, historyk idei, publicysta, były poseł. Dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego. W 2013 r. otrzymał Nagrodę im. ks. Józefa Tischnera w kategorii „Pisarstwo religijne lub filozoficzne” za całokształt twórczości. Autor wielu książek, m… więcej

Artykuł pochodzi z numeru TP 46/2015