Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
I rzekł Wiekuisty do Mojżesza u góry Synai tak: »Oświadcz synom Israela a powiedz im, gdy wnijdziecie do ziemi, którą oddaję wam, wtedy obchodzić ma ziemia Sabbat Wiekuistemu«” (Kpł 25, 1-2). Przykazanie o roku szabatowym na górze Synaj? Czy tam nie zostało dane tylko Dziesięć Przykazań? Otóż nie. Według tradycyjnego podejścia Izrael otrzymał na górze całą Torę. Dziesięć przykazań to po hebrajsku „dziesięć wypowiedzeń” (por. z gr. Dekalog) – stanowią one ogólne warunki synajskiego przymierza i mieszczą się w nich wszystkie przykazania, których symbolicznie jest 613. Ponadto na Dekalog składa się 620 liter, co odpowiada owym sześciuset trzynastu plus siedmiu przykazaniom, które „dołożyli” rabini (np. zapalanie świec szabatowych czy odmawianie błogosławieństw).
Wróćmy do naszego wersu. Midrasz zastanawia się, co szczególnego łączy szemitę z górą Synaj – przecież wszystkie przykazania zostały nadane właśnie tam. Na podstawie sformułowania w tym wersie autor midraszu dochodzi do wniosku, że tak jak wszystkie przepisy dotyczące roku szabatowego zostały ogłoszone na Synaju, analogicznie było z innymi przykazaniami. Jeden z komentatorów formułuje tę myśl tak: Wszystkim przykazaniom danym Mojżeszowi na Synaju towarzyszyło ich ustne wyjaśnienie, zgodnie z wersem: „I rzekł Wiekuisty do Mojżesza: »Podejdź ku Mnie na górę, i zostań tam; a dam ci tablice kamienne z nauką [hebr. Tora] i przykazaniami«” (Wj 24, 12). „Tora” to Pismo Święte, zaś „przykazanie” – jego ustne wyjaśnienie, czyli Tora Ustna.
Późny midrasz jeszcze rozszerza dar synajski. Kiedy Święty, Błogosławiony On, dawał Torę Mojżeszowi, podał kolejno: Pismo, Misznę (pierwszą część Talmudu), agadę (opowieści) i Talmud (czyli jego drugą część) – według wersu: „I wygłosił Bóg wszystkie słowa te” (Wj 20, 1) – nawet to, o co zaawansowany uczeń zapyta [w przyszłości] swojego nauczyciela. Najwyższy rzekł do niego: idź i „naucz jej synów Israela”
(Pwt 31, 19). Mojżesz na to: Panie Wszechświata, Ty spisz to dla Twoich dzieci. Na to Bóg: chciałbym to dać na piśmie, ale jasne jest dla Mnie, że w przyszłości narody świata będą nad nimi panować i im Ją zabiorą, a wówczas Moje dzieci będą jak inne narody. Wtedy Mojżesz zaproponował, by dać Pismo w formie pisanej, zaś agadę, Misznę i Talmud ustnie. „Rzekł Wiekuisty do Mojżesza: »Napisz sobie słowa te...«” (Wj 34, 27) – to odnosi się do Pisma, „bo według słów tych...” (tamże) – to zaś do Miszny i Talmudu, które wyróżniają Izraela od innych narodów. Zupełnie jak w tym starym dowcipie odmalowującym hipotetyczną synajską rozmowę Najwyższego z Izraelem: „Mam dla was Torę”. „A ile to kosztuje?” „Nic”. „To poprosimy dwie” [Pisaną i Ustną].©
