Program projekcji filmów w ramach pokazów „Kogo kręci kino historyczne? W cieniu swastyki i czerwonej gwiazdy”

Wrocław, 12–16 maja, sala kinowa w budynku NOT (ul. Piłsudskiego 74) Na wszystkie projekcje – wstęp wolny

07.05.2012

Czyta się kilka minut

„Tajna akcja – mur berliński. Historia niemieckiej granicy”
„GEHEIMSACHE MAUER – DIE GESCHICHTE EINER DEUTSCHEN GRENZE”, REŻ. CHRISTOPH WEINERT I JÜRGEN AST. NIEMCY 2011, 90 MIN.
Przez 28 lat był symbolem podzielonej Europy. Jak wyglądałby dzisiaj mur berliński, gdyby NRD dotrwała w dobrym zdrowiu do XXI wieku? Częściowej odpowiedzi na to pytanie udziela dramat dokumentalny zrealizowany dla telewizyjnego kanału ARTE. Zgodnie z planem „Mauer 2000”, przygotowywanym przez podopiecznych Ericha Honeckera, w miejscu betonu i drutu kolczastego miała się pojawić równie szczelna i wiecznie zielona bariera w postaci... żywopłotu. Miny przeciwpiechotne miały zostać zastąpione przez nowoczesne czujniki ruchu i paralizatory uniemożliwiające ucieczkę.
Jednym z reżyserów filmu jest tworzący w Berlinie Jürgen Ast, autor ponad 60 filmów, w większości dotyczących XX-wiecznej historii Niemiec. Uznanie w świecie filmowym i telewizyjnym zapewniły mu serie dokumentalne „Die Brandenburger” oraz „20 Tage im XX. Jahrhundert”. Film dokumentalny „Abrechnung mit Stalin – Das Jahr 1956” przyniósł mu w 1996 r. nagrodę Bayerische Fernsehpreis.
Projekcja: 12 maja (sobota) w ramach pokazu rozpoczynającego się o godz. 19.

„Fabryka zła”
„NAPOLA – ELITE FÜR DEN FÜHRER”, REŻ. DENNIS GANSEL, WYST. MAX RIEMELT, TOM SCHILLING, DEVID STRIESOW, JOACHIM BIßMEIER. NIEMCY 2004, 110 MIN.
Przez nazistowskie „szkoły janczarów”, które miały wychować przyszłe elity III Rzeszy, przewinęło się ponad 15 tysięcy chłopców. Wielu należało potem do establishmentu powojennych Niemiec. Uczniom wpajano wojskową dyscyplinę oraz rasistowską ideologię. Bohater filmu, 17-letni Friedrich, trafia do jednej z takich szkół na zasadzie społecznego awansu: pochodzi z robotniczej rodziny, lecz jest utalentowanym sportowcem. Władze proponują mu dalszą naukę w elitarnej szkole dla dzieci prominentów zwanej „Napola”. To właśnie jej uczniowie mają w przyszłości rządzić niemiecką Rzeszą.
Friedrich uznaje to za swoją życiową szansę, dzięki której oderwie się od swych robotniczych korzeni. Młodzieniec postanawia przyjąć ofertę i, wbrew woli rodziców, zapisuje się do szkoły mieszczącej się w starym zamku. W nowym świecie, uporządkowanym przez surową nazistowską dyscyplinę, Friedrich doświadcza nowych wrażeń: zarówno dzikiej rywalizacji, jak i nieoczekiwanego koleżeństwa, dopóki barbarzyńska obława na uciekających jeńców wojennych oraz jego rosnąca przyjaźń ze spokojnym i wrażliwym synem wysokiego oficera, Albrechtem Steinem, nie zmusi go do podjęcia ważnej decyzji, oznaczającej koniec młodości chłopca.
Projekcja: 12 maja (sobota) w ramach pokazu rozpoczynającego się o godz. 19.

„Żołnierze wolności”
„SOŁDATY SWOBODY”, REŻ. JURIJ OZIEROW, WYST. TADEUSZ ŁOMNICKI, ZYGMUNT KĘSTOWICZ, IGNACY GOGOLEWSKI, LESZEK HERDEGEN, EDWARD LUBASZENKO. ZSRR/POLSKA/CZECHOSŁOWACJA/NRD/WĘGRY/BUŁGARIA/RUMUNIA 1977, CZĘŚĆ 2 – 100 MIN.
Środkowa część propagandowej superprodukcji lansującej sowiecką wersję historii drugiej wojny światowej. Pierwotny tytuł filmu brzmiał: „Komuniści”. Na prośbę strony polskiej do scenariusza dopisano epizod z młodym Edwardem Gierkiem. Sceny z powstania warszawskiego zostały nakręcone w czeskim mieście Most, skazanym na zagładę po tym, gdy odkryto pod nim złoża węgla brunatnego. Emisariusza Stalina, próbującego przekonać AK do współpracy z Armią Czerwoną, zagrał Bohdan Stupka, przyszły Chmielnicki z „Ogniem i mieczem”, a także – ukraiński minister kultury.
Projekcja: 13 maja (niedziela) w ramach pokazu rozpoczynającego się o godz. 19.

„Piąta pieczęć”
„AZ ÖTÖDIK PECSÉT”, REŻ. ZOLTÁN FÁBRI, WYST. LAJOS ŐZE, SÁNDOR HORVÁTH, LÁSZLÓ MÁRKUS, FERENC BENCZE. WĘGRY 1976, 116 MIN.
Ekranizacja uchodzącej za niemożliwą do sfilmowania powieści Ferenca Sánty. Jesień 1944. Stali bywalcy budapeszteńskiej karczmy rozważają przypowieść o tyranie i niewolniku. Ich deklaracje wkrótce zostaną brutalnie skonfrontowane z rzeczywistością. Wtrąceni do więzienia zostają poddani przez diabolicznego faszystę testowi na człowieczeństwo. Ocalą życie, jeżeli przyłączą się do oprawców. Reżyser dostrzegł w tej historii „wielką prawdę XX wieku, który poddał ludzi gwałtowi i poniżeniu”. Film otrzymał Grand Prix na festiwalu w Moskwie, ale spora część widzów odczytała go jako alegorię komunizmu.
Projekcja: 13 maja (niedziela) w ramach pokazu rozpoczynającego się o godz. 19.

„Kobiety z Rosenstrasse”
„ROSENSTRASSE”, REŻ. MARGARETHE VON TROTTA, WYST. KATJA RIEMANN, MARIA SCHRADER, MARTIN FEIFEL, MARTIN WUTTKE. NIEMCY 2003, 135 MIN.
Tej historii, wbrew pozorom, nie wymyślił żaden hollywoodzki scenarzysta. Zimą 1943 r. budynek, w którym więziono około 1700 berlińskich Żydów, otoczyły ich niemieckie żony. Po tygodniu skonfundowane władze III Rzeszy kazały uwolnić wszystkich przetrzymywanych. Do swych rodzin wrócili nawet ci, których zdążono już wyekspediować do obozu zagłady.
Protest kobiet jeszcze długo po wojnie otaczała zmowa milczenia. Był on bowiem koronnym dowodem, że nazistowskiej dyktaturze można się było skutecznie przeciwstawić, nawet nie używając przemocy.
„Kobiety z Rosenstrasse” Margarethe von Trotty to nominowana do nagrody na MFF w Wenecji opowieść rozgrywająca się podczas deportacji Żydów w Berlinie w 1943 r. Kiedy mąż Ruth umiera, kobieta narzuca rodzinie żałobę według ściśle ustalonego obrządku żydowskiego. Jej dzieci są tym faktem mocno zdziwione. W ich domu zjawia się kuzyn matki. Zdjęcie, które im pokaże, zainspiruje córkę Ruth, Hannah, do wyjazdu do Berlina i odnalezienia Leny Fisher, kobiety, która pomogła jej matce w ucieczce z nazistowskich Niemiec.
Projekcja: 14 maja (poniedziałek) w ramach pokazu rozpoczynającego się o godz. 19.

„Przejście przez Dunaj”
„CHODNÍK CEZ DUNAJ”, REŻ. MILOSLAV LUTHER, WYST. ROMAN LUKNÁR, VLADIMÍR HAJDU, GEORGIANA TARJAN, EVA HORKÁ, BRONISLAV POLOCZEK. CZECHOSŁOWACJA 1989, 89 MIN.
Rozpad przedwojennej Czechosłowacji jako tło tragicznej odysei dwóch młodych przyjaciół. Słowacki pilot Viktor i czeski Żyd Ticháček, oskarżeni o sabotaż, muszą uciekać przed gestapo. Zanim dotrą do węgierskiej granicy, spotkają wielu ludzi, od których będą zależeć ich dalsze losy... Film powstał na podstawie scenariusza Vladimíra Körnera, autora specjalizującego się w pesymistycznych opowieściach z czasów wojny. Według jego tekstów powstały między innymi „Ślady wilczych zębów” i „Kukułka w ciemnym lesie”, zrealizowane w koprodukcji z Polską i z udziałem polskich aktorów.
Projekcja: 14 maja (poniedziałek) w ramach pokazu rozpoczynającego się o godz. 19.

„Bokser i śmierć”
„BOXER A SMRT’”, REŻ. PETER SOLAN, WYST. ŠTEFAN KVIETIK, MANFRED KRUG, VALENTINA THIELOVÁ, JÓZEF KONDRAT. CZECHOSŁOWACJA 1962, 110 MIN.
Film nakręcony na podstawie noweli Józefa Hena. Przedwojenny mistrz bokserski zostaje sparingpartnerem niemieckiego komendanta obozu koncentracyjnego. Dzięki temu otrzymuje lepsze posiłki i zostaje zwolniony z najcięższych robót. Pierwowzorem tytułowego bohatera był, więziony w Oświęcimiu, polski pięściarz Tadeusz Pietrzykowski. To studium psychologiczne, analizujące granicę między człowieczeństwem i barbarzyństwem. Podjęcie tematu godności i wewnętrznej suwerenności człowieka, zmuszanego do postępowania wbrew sobie, spowodowało, że film miał cierniową drogę na ekrany. Jego zakończenie zostało zmienione w stosunku do literackiego oryginału.
Projekcja: 15 maja (wtorek) w ramach pokazu rozpoczynającego się o godz. 19.

„Ucieczka”
„SZÖKÉS”, REŻ. LÍVIA GYARMATHY, WYST. ARTUR ŻMIJEWSKI, KRZYSZTOF KOLBERGER, DANIEL OLBRYCHSKI, DARIUSZ KURZELEWSKI. WĘGRY/ /POLSKA/NIEMCY 1996, 95 MIN.
Łagier pod miejscowością Recsk nie figurował na żadnej mapie ani w żadnym oficjalnym dokumencie. W epoce stalinowskiej mieścił się tutaj tajny obóz pracy przymusowej dla prawdziwych i domniemanych wrogów komunizmu. Jeden z nich zdołał wydostać się z „węgierskiego gułagu” i przed mikrofonami Radia Wolna Europa wymienił nazwiska sześciuset współtowarzyszy niedoli. Scenariusz filmu napisał mąż reżyserki, który warunki życia w Recsk znał z autopsji: spędził tam trzy lata. W kluczowe dla fabuły postaci uciekiniera, sadystycznego naczelnika obozu i dwulicowego więźnia-ubeka wcielili się polscy aktorzy.
Projekcja: 15 maja (wtorek) w ramach pokazu rozpoczynającego się o godz. 19.

„Gorzkie żniwa”
„BITTERE ERNTE”, REŻ. AGNIESZKA HOLLAND, WYST. ARMIN MUELLER-STAHL, ELISABETH TRIESSENAAR, WOJCIECH PSZONIAK, GERD BALTUS. RFN 1985, 105 MIN.
Rosa studiowała medycynę w Wiedniu, Leon to śląski rolnik. W normalnych okolicznościach nigdy by się nie spotkali. Jest jednak rok 1942. Rosa ucieka z pociągu wiozącego Żydów do obozu zagłady. Leon, chociaż do odważnych ludzi nie należy, decyduje się udzielić jej schronienia. Krytyka dostrzegła w tym psychologicznym studium „zwykłego człowieka”, rozdartego między pokusą a wiernością wyznawanym zasadom, podobieństwa do prozy Milana Kundery. Nominacja filmu do Oscara otworzyła przed reżyserką oraz odtwórcą głównej roli Muellerem-Stahlem wrota do międzynarodowej kariery.
Projekcja: 16 maja (środa) o godz. 19.30.

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]

Artykuł pochodzi z numeru TP 20/2012