Popioły

„Wiem już, że lękasz się Boga; nie zawahałeś się bowiem oddać na ofiarę swojego jedynego syna” – tak mówił anioł.

07.04.2014

Czyta się kilka minut

Ale nie z aniołem Abraham chciał gadać, tylko z samym Bogiem, powiadając: „Gdy Święty Jedyny nakazał mi, bym ofiarował syna, On sam mówił do mnie; jeśli chce coś jeszcze ode mnie, niech sam ze mną rozmawia”. Tak czytamy w pewnym midraszu. „Przysięgam, odrzekł Bóg, a Abraham odpowiedział: Przysiągłeś i ja też przysięgam, że nie zejdę z tego ołtarza, póki nie powiem wszystkiego, co powinienem powiedzieć. Więc mów, odparł Bóg. Czyś nie powiedział: »Policz wszystkie gwiazdy… tak liczne będzie twoje potomstwo«? Święty Jedyny odparł: Tak. Z kogo? Zapytał Abraham. Z twego syna Izaaka. Gdy nakazałeś mi poświęcić Izaaka, powstrzymałem swoją wolę i nie odpowiedziałem, jak powinienem odpowiedzieć. I teraz mówię: Gdy potomkowie Izaaka będą grzeszyć i znajdą się w nieszczęściu, bądź dla nich troskliwy, pamiętając o związaniu Izaaka, a w Twojej obecności uznajmy, że leżą na ołtarzu popioły Izaaka i proszę ocal ich w nieszczęściu, wybaczaj im. Święty Jedyny odrzekł: Teraz ja będę mówił. Potomkowie Izaaka będą grzeszyli w Mojej obecności, a ja będę ich sądził na Nowy Rok. Będę ich sądził, pamiętając o Izaaku, i wtedy niech szukają mnie, grając na rogu tego oto stworzenia. Jakiego stworzenia? – zapytał Abraham. Odwróć się, powiedział Bóg. I wtedy »Abraham rozejrzał się dokoła, zobaczył barana, który zaplątał się rogami w gałęziach«” (22, 13).

Skąd się wziął ten baran? Rabi Eliezer powiadał, że przybył z gór, gdzie się pasł. Rabi Jehoszua miał odmienną opinię: Anioł przywiódł go z ogrodu rajskiego, gdzie gryzł trawę pod drzewem życia, pijąc wodę z okalających Eden rzek. Są jeszcze tacy, którzy powiadają, że ów baran zwał się Izaak i dlatego jeden Izaak zastąpił innego. Abraham złożył to niezwykłe stworzenie jako ofiarę całopalenia.

Gdy z babilońskiego wygnania powrócili Żydzi, zaczęli budować Drugą Świątynię. „I wtedy rabi Izaak Nafa powiedział: Wtedy zobaczyli popioły Izaaka i ułożyli je na miejscu”. Wierzono, że te prochy zostały schowane i Święty Jedyny o nich pamiętał, i ukazał je swoim dzieciom, gdy budowali Jemu Świątynię. I dzięki zasługom Izaaka mogli ją zbudować właściwie.

Te opowieści mają długą historię. Znali ją mędrcy żydowscy w pierwszych wiekach wspólnej ery. Stała się bardzo popularna w średniowieczu. Może dlatego zyskały na znaczeniu, że w czasie wypraw krzyżowych tak wielu zabito Żydów, a niemało z nich popełniło samobójstwo, by nie wpaść w ręce chrześcijańskich rycerzy i nie być zmuszanymi do porzucenia judaizmu.

Jeszcze jedno: Bóg w rozmowie z Abrahamem zapowiadał wiele nieszczęść, które spadną na Żydów. Wymieniał nieznane wtedy imiona groźnych królestw, Persji, Edomu, Grecji, Rzymu. Na koniec przerażony Abraham zapytał, czy tak będzie zawsze? Wtedy odparł Bóg: „Na końcu czasu róg tego barana oznajmi czas waszego ocalenia. Abraham gadał z Bogiem, jak czytamy, i poznał całą, straszną przyszłość swoich potomków”.

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]
(1951-2023) Socjolog, historyk idei, publicysta, były poseł. Dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego. W 2013 r. otrzymał Nagrodę im. ks. Józefa Tischnera w kategorii „Pisarstwo religijne lub filozoficzne” za całokształt twórczości. Autor wielu książek, m… więcej

Artykuł pochodzi z numeru TP 15/2014