Gdyby nie okoliczności, gdyby nie ludzki dramat i cierpienie, można by powiedzieć, że było to wyjątkowe osiągnięcie logistyczne. W ciągu zaledwie trzech dni, między 25 a 28 marca 1949 r., w głąb Związku Sowieckiego wywieziono 90 tys. mieszkańców krajów bałtyckich, zajętych na nowo przez Armię Czerwoną. Głównie kobiety i dzieci. Zważywszy na to, że Estończyków było niespełna półtora miliona, Łotyszy niecałe dwa miliony, a Litwinów kilka milionów – była to liczba bardzo duża.

Dziś, 69 lat po tych wydarzeniach, wspomnienie o ofiarach deportacji wciąż jest obecne w polityce, sztuce i pamięci zbiorowej tych trzech narodów.

Cel: złamać opór

Bezpośrednim powodem wydania rozkazu o deportacji była chęć złamania oporu przeciw reformie rolnej i likwidacja prywatnych gospodarstw. Jednocześnie władze sowieckie chciały pozbawić zaplecza „leśnych braci” – tak nazywano...