Odarci z „mieć”

Jezus odarty z szat ukazuje, w czym przejawia się prymat "być" nad "mieć". Przybity do krzyża uczy więzi z Bogiem, wrażliwego zatroskania o Matkę, wielkodusznego przebaczenia tym, którzy potraktowali Go niesprawiedliwie. W tych postawach wyraża się Jego bycie dla innych, kiedy już żadnej własności nie chce zatrzymać dla siebie. Dopełnienie tej postawy wyrazi się w złożeniu Jego ciała w pożyczonym grobowcu (J 19, 42).

Tak często przypominamy, że dla chrześcijanina nie ma alternatywy i "mieć" nie może być dla nas nigdy ważniejsze od "być". Równocześnie zaś zaskakuje nieoczekiwana popularność postaw, w których przyjmuje się przeciwną hierarchię wartości. W okresie narodowych debat nad wejściem Polski do Unii Europejskiej zwolennicy podobnego stylu powtarzali hasło: "Tyle wolności, ile własności", by straszyć cudzoziemcami, którzy przyjdą wykupić polską ziemię. Zastanawiałem się, skąd zapożyczono tę wizję, w której centralną wartość stanowi ziemia--matka. Jej przybliżony odpowiednik znalazłem później w programie wyborczym Gienadija Ziuganowa, przywódcy rosyjskich komunistów, który podczas wyborów prezydenckich akcentował wartość rosyjskiej ziemi i powtarzał do znudzenia "ziemi się nie sprzedaje, bo ziemia to matka".

Czym tłumaczyć meandry myślenia, które stawiają w jednym szeregu pozornie odległe od siebie środowiska? Być może wchodzą tu w grę te same mechanizmy, które sprawiły, że podczas procesu Jezusa przywódcy narodu deklarowali swą miłość do cesarza, mówiąc Piłatowi: "Poza Cezarem nie mamy króla" (J 19, 15). Być może ujawnia się wtedy mentalność tłumu, który postawił wyżej Barabasza niż Jezusa (Łk 23, 18). Barabasz i Cezar mogą pojawiać się jako bożkowie jednego sezonu, jeśli nie potrafimy konsekwentnie rezygnować z ulubionego "mieć", nawet gdyby stanowiło ono odpowiednik ukochanej tuniki.

W godzinie krzyża trzeba spokojnie odchodzić od każdego "mieć", aby byciu z Chrystusem nadać najbardziej dojrzałą formę.