Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Spośród 40 tytułów zakwalifikowanych do konkursu Kapituła Górnośląskiej Nagrody Literackiej, obradująca w składzie: Anna Cieplak, Agata Passent, Ewa Niewiadomska, Tadeusz Sławek, Zbigniew Kadłubek (przewodniczący),Jan Baron (sekretarz), wybrała 5 nominowanych książek.
20 października o godz. 17.30 w Powiatowej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Rybniku przy ul. Szafranka 7 pojawią się wszyscy nominowani do nagrody. Spotkanie poprowadzą Elżbieta Janota i Paulina Rzymanek z podkastu „Już tłumaczę”.
Karolina Dzimira-Zarzycka, SAMOTNICA. DWA ŻYCIA MARII DULĘBIANKI, Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2022
Biografia w klasycznym rozumieniu gatunku. Artystyczna i społeczna działalność Dulębianki przeplatają się w rytm historii napisanej ze starannością i dbałością o faktografię, pieczołowicie opracowaną przez autorkę. Karolina Dzimira-Zarzycka kreśli portret „podwójny”, choć można by i było powiedzieć, że szerszy, biorąc pod uwagę nie tylko tło społeczne, środowisko i miejsca z jej czasów. Biografię Dulębianki można interpretować również ze współczesnej perspektywy – w kontekście praw kobiet i osób LGBT+, które są obecnie w Polsce zagrożone.
ANNA CIEPLAK
Wojciech Orliński, KOPERNIK. REWOLUCJE, Wydawnictwo Agora, Warszawa 2022
Gdyby Kopernik mógł wybrać sobie biografa, na pewno wskazałby na Wojciecha Orlińskiego. Po pierwsze autor ma wiedzę i narzędzia, by napisać biografię matematyka. Orliński często wraca do tego, byśmy myśleli o Koperniku nie tylko jak o człowieku Kościoła, podróżniku, astronomie, dyplomacie, uczestniku wojny z zakonem krzyżackim, ale jako matematyku, który siedzi przy biurku i liczy, szuka błędów, m.in. w modelu Ptolemejskim. Na początku mamy wrażenie, że Orliński podejmuje się czegoś niemożliwego, bo o Koperniku nie mamy prawie żadnych źródeł, wiemy niewiele, jest tu ogrom białych plam. Czy zatem dzieło Orlińskiego to „gdybanie” pełne grzechów prezentyzmu? O nie! Mamy tu raczej śmiałe hipotezy, fabułę przypominającą seriale typu „Gra o tron”, analizę tego, jak polityka Kościoła, wojny i intrygi mieszczan tamtej Europy tak naprawdę stworzyły Kopernika. Z drugiej strony książka czerpie z anglosaskiej tradycji pisania tzw. history of science. Nie da się przecież genialnych odkryć naukowych oddzielić od spraw społecznych. A kobiety i miłość? Bez nich rewolucji kopernikańskiej też by nie było. Ważne, że książka powstała w czasach, gdy ruchy płaskoziemców rosną w siłę, a niektórym uniwersytetom w Polsce odmawia się funduszy i serwuje cenzurę. Arcyciekawa analiza możliwej jeszcze w tamtych czasach relacji między naukami ścisłymi a Kościołem.
AGATA PASSENT
Krzysztof Siwczyk, SYGNAŁ W ZENICIE, Wydawnictwo Austeria, Kraków – Budapeszt – Syrakuzy 2022
Książka Krzysztofa Siwczyka jest próbą sporządzenia biografii pewnego pokolenia rzutowanej na postać niezwykle dla tej generacji znaczącego muzyka, jakim był Robert Brylewski, lider formacji Brygada Kryzys. Można powiedzieć, że to właściwie dwie biografie: zmarłego w 2018 r. Brylewskiego i samego Siwczyka ukrytego w gąszczu gierkowskiej miejskiej szarzyzny, przemawiającego wspólnym językiem, nigdy niewysuwającego się na plan pierwszy. Udała się Siwczykowi rzecz bardzo trudna: napisał swoją biografię, nie mówiąc niczego wprost o „sobie”, ale uświęcając sobą i swoim życiem artystę, który jego życie uformował. Myślę, że coś podobnego udało się Annie Ernaux w „Latach”, które także są biografią bez „ja”, zapisem życia pokolenia, z którym autorka splata się w ciepłym uścisku i którego języka używa jako mowy wspólnej. Znakomita proza, odważny eksperyment biografii tyleż intymnej, co powszechnej (bo to przecież obraz Polski lat 70. i 80.), artefaktów (jak kasety magnetofonowe) przechowywanych już tylko w sentymentalnej pamięci, architektury, rytuałów polskiego życia offowego – ta książka to tyleż biografia, co kulturografia pokazująca, jak wielką rację miał John Donne, gdy pisał, że człowiek nie jest samotną wyspą, lecz stanowi tylko okruch wielkiego kontynentu.
TADEUSZ SŁAWEK
Rusłan Szoszyn, LODOŁAMACZKA. SWIATŁANA CICHANOUSKA, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2022
Książka, która dodaje odwagi. Biografia „w procesie”, napisana wartko niczym thriller polityczny, choć porusza bieżące wydarzenia. Bez zbędnych ozdobników Rusłan Szoszyn przeprowadza przez historię Swiatłany Cichanouskiej, której nie można uprościć określeniem „stawanie się”. Swiatłana nie ma bowiem czasu na wymyślenie własnej drogi, bo „z dnia na dzień” postanowiła startować w wyborach za swojego męża, godząc się tym samym na wszelkie ryzyka związane z tą decyzją. Rusłan Szoszyn, który od lat pisze o sytuacji w Białorusi, dociera do Cichanouskiej i jej otoczenia, aby odsłonić przed nami historię, która określa kierunek wyzwań stojących przed światem w obliczu działań wojennych Putina i jego sprzymierzeńców dążących do odebrania obywatelom wolności słowa. To głos o kształcie przyszłych demokracji.
ANNA CIEPLAK
Krzysztof Umiński, TRZY TŁUMACZKI, Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2022
Krzysztof Umiński przesadził. Zmusił mnie, za co jednak jestem mu wdzięczny, do lektury kilkunastu przekładów Joanny Guze. Musiałem od nowa przeczytać Malraux oraz inne pozycje z literatury francuskiej, żeby przypomnieć sobie, że Joanna Guze jest moją bramą do tekstów francuskich; że jest moją przewodniczką po lekkości eseju francuskojęzycznego; że podarowała mi francuskie dzienniki. Ale oczywiście „Trzy tłumaczki” to nie tylko Joanna Guze, ale też Maria Skibniewska i Anna Przedpełska-Trzeciakowska. Jakżeż subtelnie szkicuje portrety tych trzech kobiet Umiński! Jakżeż ten Umiński potrafi nie narzucać się czytelnikowi! Nawet kilka obszernych cytatów z listów swoich bohaterek Umiński umie skomentować jednym zdaniem, które jest acumenem. W tym zdaniu Umińskiego jest jakiś rodzaj czułości, podziwu. Nie sądzi, nie ocenia, nie trywializuje. Biografia Umińskiego podoba mi się dlatego, że to jest w ogóle rzecz o przekładzie, to znaczy najważniejszym procesie, jaki pracuje we mnie, naturalnie zaraz po krążeniu krwi.
ZBIGNIEW KADŁUBEK
Zapraszamy do Rybnika na bezpłatne WARSZTATY FOTOREPORTAŻU z Jackiem Taranem, przeznaczone dla średnio- i zaawansowanych amatorów fotografii.
Uczestnicy wybrani zostaną na podstawie przesłanych prac. W trakcie zajęć zapoznają się z teorią kompozycji fotoreportażu, omówione zostaną w sposób krytyczny i konstruktywny ich prace własne. Wykonają również ćwiczenia polegające na fotoedycji i budowie fotoreportażu. Ćwiczenia wykonane zostaną z użyciem materiałów przygotowanych przez prowadzącego. Warsztaty będą ciekawą opcją uzupełniającą Rybnickie Dni Literatury.
Plan warsztatów:
- Fotoreportaż - definicja i jego obecność we współczesnej prasie. Przykłady najlepszych fotoreportaży ze światowych mediów.
- Zasady kompozycji fotoreportażu na przykładach przygotowanych przez prowadzącego.
- Prezentacja prac uczestników - wspólne omówienie.
- Ćwiczenia budowy fotoreportażu z materiałów przygotowanych przez prowadzącego.
Warsztaty fotografii reportażowej. Czas trwania 6 godzin
30.10.2023, godz. 9:00 , liczba miejsc: 12
Jacek Taran - fotoreporter i dziennikarz, fotoedytor „Tygodnika Powszechnego”. Absolwent filologii polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jego prace publikowane były m.in w „Gazecie Wyborczej”, „Vogue Polska”, „Los Angeles Times”, „Reporter ohne Grenzen”, „Stuttgarter Zeitung”.
Uwaga! Zainteresowane osoby prosimy o przesłanie swojego portfolio, max 10 zdjęć, mogą być różnorodne albo monotematyczne (np. reportaż).
Termin nadsyłania zdjęć: 15 października
Adres: promocja@tygodnikpowszechny.pl z dopiskiem „warsztaty fotograficzne”.
Zakwalifikowane osoby zostaną powiadomione drogą mailową.
Projekt jest finansowany ze środków Miasta Rybnika