Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Bohaterem tej historii jest komik specjalizujący się w gatunku stand-up, Idrak Mirzalizade, urodzony w Azerbejdżanie obywatel Białorusi. Przeprowadził się do Rosji, gdzie kilka miesięcy temu otrzymał prawo pobytu.
W programie „Na Rozpęd” Mirzalizade z kolegami komikami rozmawiał o tym, jakie trudności napotyka nie-Rosjanin, który chce w Rosji wynająć mieszkanie. W swój wywód Mirzalizade wplótł mało eleganckie stwierdzenie, że Rosjanie z lubością paskudzą na materace, a potem się na nich układają spać. Ot, takie ich zamiłowanie i styl. Program opublikowano 1 marca.
Minęło kilka miesięcy, wokół programu i komika nic się nie działo. Aż nagle w czerwcu w mediach, sieciach społecznościowych i na ulicach rozkręcono kampanię przeciwko niemu w obronie czci wielkiego narodu rosyjskiego. Do akcji o honor rosyjskich materacy przystąpiły takie tuzy kremlowskiej propagandy telewizyjnej jak Władimir Sołowjow. Najgłośniejsze okazało się jednak „Męskie Państwo” trenera fitness Władisława Pozdniakowa.
„Męskie Państwo” to utworzona w 2016 r. grupa rosyjskiej sieci społecznościowej VKontakte, przedstawiająca się jako męskie stowarzyszenie – oficjalne, choć niezarejestrowane – stawiające sobie za cel głoszenie idei patriarchatu, nacjonalizmu i krytykę władz. W internecie Pozdniakow i jego współwyznawcy dzielnie walczyli z „upadłymi” (ich zdaniem) kobietami i przedstawicielami środowisk LGBT, szydząc, szczując, hejtując. W 2018 r. guru grupy został skazany na karę dwóch lat w zawieszeniu za obrażanie kobiet, wyrok wkrótce zatarto. Pozdniakow wolał się wynieść z Rosji i swoją trzódką zarządza teraz z zagranicy. VKontakte w ubiegłym roku zablokowało co prawda stronkę „Męskiego Państwa”, liczącą 155 tys. subskrybentów, ale Pozdniakow przełączył się na kanał Telegram, gdzie ma aktualnie 80 tys. obserwujących.
Męskie stowarzyszenie w czerwcu mocno się ożywiło i zaczęło ze wszech stron okładać Mirzalizade, oferując za jego głowę 50 tys. rubli. Uczestnik akcji ulicznej na swoim plakacie podpisał zdjęcie komika „To wróg narodu rosyjskiego”, wreszcie dwóch nieznanych sprawców napadło „wroga” na przystanku autobusowym i mocno go poturbowało.
Jak zauważyła w „Nowej Gazecie” Julia Łatynina, ta „burzliwa imitacja niezadowolenia społecznego” realizowana przez oddziały trolli nie miała nic wspólnego z rzeczywistością. Program do tej pory obejrzała milionowa widownia, 35 tys. widzów dało pod linkiem lajk, tylko 3,5 tys. wyraziło dezaprobatę. Dowcip Idraka nie był najwyższej próby, ale fala hejtu podniesiona przez armię rzekomo obrażonych Rosjan okazała się niewspółmierna wobec wagi wypowiedzianych żartów. Zdaniem publicystki władze sprawdzały przy tej okazji zasięg i skuteczność mechanizmu wojny internetowej: punktowy atak na wyznaczony cel pod sztandarami „patriotyzmu” czy „tradycyjnych wartości”.
„Męskie Państwo” wykazało się ostatnio czujnością nie tylko w stosunku do niefrasobliwego stand-upera. Celem ataków w mediach społecznościowych stały się też dwie sieci restauracji, które w swoich materiałach reklamowych użyły zdjęć czarnoskórych modeli w towarzystwie białych kobiet oraz symboliki LGBT. „Prawdziwi mężczyźni” uznali je za obrazę czci niewieściej i czystości rasowej narodu.
Więcej tekstów o Rosji znajdziesz w autorskim serwisie Anny Łabuszewskiej Rosyjska ruletka
Dalszy ciąg rozprawy z Idrakiem Mirzalizade napisały organy rosyjskiego państwa. Prokuratura okręgowa sformułowała zarzuty (rozniecanie nienawiści), sąd rejonowy dzielnicy Taganka w Moskwie aresztował Mirzalizade na dziesięć dni. W czasie rozprawy komik twierdził, że jego wystąpienie było krytyką ksenofobii i nie miało nic wspólnego z obrażaniem Rosjan. Ale przeprosił tych, którzy poczuli się obrażeni.
Kilkudziesięciu rosyjskich stand-uperów nagrało wystąpienie wspierające Mirzalizade i zrealizowało program „Dowcip to nie przestępstwo”. Innego zdania były jednak rosyjskie władze. MSW uznało, że przebywanie komika na terytorium Federacji Rosyjskiej stanowi zagrożenie dla porządku publicznego. Ogłoszono, że jest on osobą niepożądaną. Dożywotnio zamknięto mu wjazd do Rosji. Wyjechał.
Tymczasem Duma Państwowa przystąpiła do prac nad ustawą, zgodnie z którą będzie można zakazać wjazdu do Rosji rusofobom.
