Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Ponoć tylko w Holandii ludzie są bardziej wierzący. Wypada tu dodać – w nawiasie – jeszcze jedną wiadomość: w Polsce zaufanie do badań opinii publicznej jest bardzo niskie. Najprawdopodobniej dlatego, że przeprowadzają je ludzie niespokrewnieni z badanymi.
Ilustracją tych skłonności jest sytuacja sąsiedzka. Sąsiad jest człowiekiem szalenie podejrzanym, o czym niemal codziennie rozmawiamy w domu. W bardzo zaufanym, ścisłym gronie rodzinnym, wieczorem lub gdy szarówka – gdy cienie są długie, a straszne. Oczywiście w tym samym czasie, w identycznym składzie, ale u sąsiada, prowadzona jest identyczna rozmowa na nasz temat. W tych samych rzecz jasna okolicznościach – gdy cienie długie, a straszne. Snute są wtedy najbardziej prawdopodobne i najbardziej nieprawdopodobne opowieści na temat pochodzenia majątku, przodków, upodobań i orientacji – tu o nim, tam o nas.
W rzeczy samej są to domysły, bowiem sąsiada znamy z widzenia, a on zna nas tak samo słabo. Owo widzenie, owa skromność informacji daje pole do fantazjowania na poziomie najwyższym. Nie trzeba dodawać, że analiza sąsiedzka w żadnej mierze nie jest analizą dobrosąsiedzką. Dobro nie istnieje. Wynika to z nader oryginalnego tu umiłowania zagrożenia, pogańskiego bania się, niemal literackiej skłonności do dramatyzowania i konstruowania aury straszliwej. Zwłaszcza gdy cienie są długie i gdy ciemno.
Dawniej kładziono się w tym stanie do łóżka. Wszyscy do jednego, co cementowało zaufanie rodzinne, tak widoczne w badaniach. To spostrzeżenie potwierdzają inne badania – konsumenckie – najbardziej lubimy łóżka bardzo wielkie. Przykrywano się zatem kołdrą po czubek głowy, w oczekiwaniu na złosąsiedzką wizytę.
Internet zmienił ten stan rzeczy na dobre, co jest akurat określeniem nader pasującym. Zamiast pójść do łóżka w przekonaniu, że sąsiad w czasie naszej naturalnej bezbronności otruje nam kota, wchodzimy na Facebooka. Po to, by wywalić – choć cienie długie i straszno, nieskończone pokłady dobra, by zamanifestować nadnaturalne zaufanie do wszystkich. Sąsiad, który ma o nas zdanie najgorsze z najgorszych, i o którym można by powiedzieć każde prócz dobrego słowo, podejmuje ten wyścig. Są to zawody w umiłowaniu zwierząt i roślin, w sentymencie do starych piosenek bądź zapomnianych, ale ambitnych filmów czy spektakli, są to zawody w budowaniu zaufania i w demonstracjach naszej owczej łagodności. Nieoczekiwanie dla badaczy opinii publicznej lubimy, gdy sąsiad wrzuca informacje, że jego kot choć się dawno zbudził, to wciąż jest jeszcze w pidżamce. Ufamy tej informacji dalece bardziej niż inni Europejczycy, ale mniej niż Holendrzy.
