Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Za oceanem miały miejsce dwa historyczne wydarzenia. Jedno z nich cofnęło Stany Zjednoczone do lat 70. XX stulecia.
Zacznijmy od przełomu, jakiego na Kapitolu nie było od trzech dekad: w Senacie 50 Demokratów wraz z poparciem 15 Republikanów zagłosowało za zaostrzeniem dostępu do broni palnej. Ustawa, podpisana już przez prezydenta Bidena, przewiduje m.in. ściślejsze kontrole nabywców poniżej 21. roku życia, zakaz zakupu broni przez sprawców przemocy domowej i fundusze dla stanów, które dopuszczają konfiskatę broni należącej do osoby uznanej za zagrożenie dla siebie lub innych. Ustawę poparli czołowi Republikanie: lider tej partii w Senacie Mitch McConnell i senator Lindsey Graham, obaj postrzegani dotąd jako sprzymierzeńcy Narodowego Związku Strzeleckiego (NRA). To duży przełom po głośnej strzelaninie w Teksasie, gdzie w maju zginęło 19 dzieci i dwoje nauczycieli.
Ustawa ta została przyćmiona przez inne historyczne wydarzenie: w piątek 24 czerwca Sąd Najwyższy USA unieważnił wyrok w sprawie Roe v. Wade z 1973 r., legalizujący dostęp do aborcji w każdym przypadku, jeśli taka jest wola kobiety. Za prawną regulację kwestii aborcji odpowiadają odtąd tylko poszczególne stany. Niektóre nie czekały nawet doby, by wdrożyć nowe przepisy: w Kentucky, Missouri czy Luizjanie obowiązuje już zakaz aborcji nawet w przypadku gwałtu lub kazirodztwa, a za przeprowadzenie zabiegu lekarzom grozi do 15 lat więzienia. Przepisy może zaostrzyć nawet 26 kolejnych stanów, co potencjalnie uderzy w 35 mln kobiet w wieku reprodukcyjnym.
TO NIE DO ZNIESIENIA. POSŁUCHAJCIE JAK BARDZO
ZUZANNA RADZIK: Chodzi o protest kobiety wcielonej. Ciało, nad którym państwo i Kościół chcą mieć kontrolę, mówi: dość.
Orzeczenie wywołało demonstracje przed budynkiem Sądu Najwyższego w Waszyngtonie i w innych miastach. Burzliwie było w Phoenix w Arizonie, gdzie protestujący dobijali się do gmachu parlamentu stanowego, a policja użyła gazu łzawiącego. Media rozpisują się już o kobietach, które po nagłym zamknięciu klinik przeprowadzających aborcję jadą tam, gdzie jest ona legalna. Eksperci twierdzą, że w najtrudniejszej sytuacji znajdą się biedniejsze Amerykanki z mniejszości etnicznych, których nie stać na taką podróż.
Tymczasem amerykańska prawica chce iść dalej. Były wiceprezydent Mike Pence nawołuje do wprowadzenia federalnego zakazu aborcji, co podchwycili niektórzy Republikanie. Przewiduje się też, że konserwatyści będą dążyli do zaostrzenia regulacji w sprawie tabletek wczesnoporonnych.
Orzeczenie skrytykował Joe Biden: nazwał je „tragicznym błędem” i zasugerował, że ostatnie słowo w tej kwestii powinien mieć parlament – co można interpretować tak, że prezydent będzie zabiegać, by Kongres podjął zabiegi o przywrócenie liberalnego prawa na poziomie federalnym. Demokratyczni gubernatorzy Kalifornii, Oregonu i stanu Waszyngton zapowiadają, że pomogą w opłaceniu podróży do klinik aborcyjnych na ich terytorium. Dofinansowanie dla pracowniczek, które nie mogą wykonać aborcji w pobliżu miejsca zamieszkania, zapowiadają takie koncerny jak Amazon, Disney czy Microsoft.
Tymczasem wyrok Sądu Najwyższego USA skrytykowali premier Kanady Justin Trudeau, prezydent Francji Emmanuel Macron i brytyjski premier Boris Johnson. Ten ostatni zniesienie federalnego prawa do aborcji nazwał „krokiem wstecz”.
