Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Państwo, do którego poleciał Franciszek, by wziąć udział w wydarzeniu „Forum Dialogu: Wschód i Zachód dla ludzkiego współistnienia”, nie wygląda na dobre miejsce do organizowania spotkań międzyreligijnych. Nie chodzi tu oczywiście o jego położenie geograficzne – na wyspach w Zatoce Perskiej – lecz o nieprzestrzeganie w nim praw człowieka.
Pięć lat temu zawieszono moratorium na wykonywanie kary śmierci i od tego czasu stracono sześć osób. Dalszych dwadzieścia sześć czeka na zatwierdzenie przez króla wydanego przez sąd takiego wyroku. Co istotne – w więzieniach znajdują się nie tylko przestępcy kryminalni, ale także ludzie, których winą było polityczne sprzeciwianie się władzy czy walka o wolność słowa. Krajem rządzi królewska dynastia wyznająca islam w wersji sunnickiej. Większość mieszkańców stanowią zaś szyici. Ci drudzy są w Bahrajnie jeśli nie prześladowani, to dyskryminowani politycznie i gospodarczo: praktycznie nie mogą pełnić ważnych funkcji publicznych, a regiony przez nich zamieszkiwane są wyraźnie niedoinwestowane.
Z drugiej strony – czyż właśnie nie w takich miejscach jak Bahrajn dialog międzyreligijny i międzykulturowy jest szczególnie potrzebny? Nie chodzi tu tylko o relacje sunnicko-szyickie. Ponad jedną trzecią ludności kraju stanowią imigranci ekonomiczni, głównie z Azji Południowo-Wschodniej – wyspiarskie społeczeństwo z Zatoki Perskiej jest obecnie bardzo zróżnicowane.
Dialog jest zatem Bahrajnowi bardzo potrzebny. Szkopuł w tym, że nie jest pewne, czy spotkania organizowane pod patronatem króla służą rzeczywiście polepszeniu relacji między różnorodnymi grupami religijno-kulturowymi czy są działaniami czysto propagandowymi, pozwalającymi na ukrycie (a nie rozwiązanie) prawdziwych problemów. W tym roku udało się organizatorom zgromadzić ponad dwustu uczestników, w tym tak ważne postaci, jak patriarcha Konstantynopola Bartłomiej, wielki imam uniwersytetu Al-Azhar, Ahmed Al-Tayyeb, sekretarz generalny Światowej Rady Kościołów Ioan Sauca, czy – wreszcie – papież Franciszek.
Gdy było już wiadome, iż papież uda się do Bahrajnu, organizacje zajmujące się prawami człowieka, m.in. Human Rights Watch, zaapelowały, by Franciszek poruszył kwestię ich przestrzegania – zarówno publicznie, jak i w prywatnych spotkaniach z władzami królestwa.
Co Franciszek powiedział królowi w cztery oczy – nie wiadomo. W publicznym przemówieniu do władz królestwa bardzo wyraźnie poruszył drażliwe w Bahrajnie kwestie. Przywołał najpierw fragmenty konstytucji królestwa, „która stanowi, że »nie może być żadnej dyskryminacji ze względu na płeć, pochodzenie, język, religię lub przekonania« (art. 18), że »wolność sumienia jest wartością absolutną« oraz że »państwo chroni nietykalność religii« (art. 22)”. Następnie stwierdził: „Są to przede wszystkim zobowiązania, które należy stale przekładać na praktykę, aby wolność religijna stała się pełna i nie ograniczała się do wolności kultu; aby równa godność i równe szanse były konkretnie przyznawane każdej grupie i każdej osobie; aby nie było dyskryminacji, a podstawowe prawa człowieka nie były gwałcone, lecz promowane; myślę przede wszystkim o prawie do życia, o konieczności zagwarantowania go zawsze, także wobec osób, które zostały ukarane, których egzystencja nie może być wyeliminowana”.
Podczas samego Forum Dialogu, a także w trakcie spotkania papieża z muzułmańską Radą Starszych królestwa czy podczas modlitwy ekumenicznej padło – z ust Franciszka i innych uczestników – wiele pięknych słów o tym, że religia nie może być powiązana z postawą nienawiści czy obojętności, ale – przeciwnie – powinna być źródłem otwarcia na drugiego, wprowadzać pokój, uzdalniać do działania efektywnego bez przemocy. Wydaje się jednak, że wszystkie te słowa padały już podczas podobnych spotkań wielokrotnie. Ich treść była też bardzo ogólna i zaledwie lekko dotykała duchowego wymiaru religijnych tradycji. Owszem, gdyby większość członków wspólnot religijnych stosowała się do nich – świat byłby o wiele lepszym miejscem, niż jest teraz.
Fakt, że świat lepszy nie jest – każe wątpić w skuteczność (czyli w sensowność) podejmowania działań takich jak Forum Dialogu w Bahrajnie i papieska na nim obecność. Chciałbym się mylić w tej kwestii. I myślę, że wiem, jak to sprawdzić: obserwując uważnie, czy w najbliższym czasie coś się zmieni w wyspiarskim królestwie w Zatoce. Jeśli nic – warto, by religijni przywódcy poświęcili swój czas i energię na zupełnie inne działania.
CZYTAJ TAKŻE
CZAS NA NOWY SOBÓR? A może Watykański II był jednak ostatnim? Chyba żeby pomyśleć o soborze bez hierarchicznej struktury na kształt piramidy >>>
