Dobre miasto

Zawsze marzyłam o tym, żeby wyjechać do Polski – mówi czterdziestoletnia Elena z Charkowa. – Wiele osób z mojej rodziny tu przyjeżdżało, opowiadali, jaki to piękny kraj, przyjaźni ludzie. Ale nigdy nie spodziewałabym się, że znajdę się w Polsce w takich okolicznościach.

Elena do Krakowa przyjechała ze swoją mamą, córką Jewą i psem. W pociągu ewakuacyjnym z Charkowa spędziły trzy dni. Wcześniej pięć dni kryły się w podziemiach miasta. Elena pokazuje krótkie filmy ze schronu i zdjęcia zbombardowanego osiedla, na którym mieszkała. – Nie wiem, czy jeszcze tam wrócę... Zaczęłam robić prawo jazdy, dwa razy już jeździłam, ale teraz to wszystko nieważne.

Elena, jej mam i córka znalazły schronienie w utworzonym spontanicznie hostelu interwencyjnym przy ul. Piłsudskiego 13. Otworzyła go fundacja „Wolno Nam”.

– Prowadzimy rozpoznanie bojem – mówi prezeska fundacji Agata Kluczewska. – Hostel właśnie powstaje, prawie niczego jeszcze tu nie ma, a w pierwszą noc mieliśmy ponad dwadzieścia osób, wczoraj spało tu już ponad sto. Staramy się jakoś ogarnąć chaos, ciągle coś się dzieje. Wychodzę stąd na parę godzin, a jak wracam, to już nie poznaję tego miejsca, tak szybko idą prace.

Na schodach kamienicy przy ul. Piłsudskiego panuje bezustanny ruch. Ktoś nosi słoiki z zupą, chłopaki z Ukrainy i Uzbekistanu pomagają wnosić fotele i łóżka. Magazyn pełen jest darów – są ubrania, żywność długoterminowa, chleb. Na razie starczy dla wszystkich, ale potrzeby są ogromne. Bezustannie ktoś pracuje przy segregacji i rozdzielaniu zbiórek. Kuchnia, salon, bawialnia dla dzieci – wszędzie pełno ludzi, mieszają się języki, a na zmęczonych i zapłakanych twarzach rodzą uśmiechy.

– Kamienicę wynajęliśmy od prywatnej firmy. Właściciel chciał tu zrobić hotel – opowiada Kluczewska. – Początkowo mieliśmy zajmować tylko kilka pomieszczeń na parterze, ale gdy wybuchła wojna zadzwoniłam do niego i mówię: wie pan, teraz potrzeby będą większe. A on na to: właśnie wysłałem cztery tiry na Ukrainę, bierzcie wszystko, co wam potrzebne.

Do hostelu interwencyjnego przy Piłsudskiego przyjmowani są wszyscy uchodźcy, bez względu na kraj pochodzenia, kolor skóry czy wyznanie. Docelowo schronienie może znaleźć tu nawet sto pięćdziesiąt osób.

Podobnie działających, oddolnych inicjatyw jest w Krakowie wiele więcej. Przy ul. Radziwiłłowskiej 3 (dawny magazyn Teatru Słowackiego) cały czas prowadzone są zbiórki i baza noclegów. Ten punkt interwencyjny powstał z inicjatywy stowarzyszenia SalamLab, Fudacji Zustricz i Centrum Wielokulturowego w Krakowie. Na piętrze jest kilkadziesiąt miejsc do spania. Podobną bazę kontaktów prowadzą osoby skupione w facebookowej grupie „Krakowskie Dębniki dla Ukrainy”. W pierwszych dniach kryzysu udało się znaleźć ponad setkę miejsc w pokojach dla gości zza wschodniej granicy, CSW Wiewiórka gotuje dla nich pożywne zupy. Tymczasowe przedszkole dla dzieci z Ukrainy powstaje w samym sercu Krakowa – w Pałacu Pod Baranami. Bardzo szybko udało się zebrać na ten cel ponad 126 tysięcy złotych.

– Jak przyjdzie polski bezdomny, też go przyjmiemy – mówi Kluczewska. – Słyszałam kiedyś takie perskie przysłowie: „miasto, w którym ktoś kładzie się głodny spać, to złe miasto”. Jak to wszystko się uspokoi, napiszę te słowa tu na ścianie we wszystkich językach.