Dlaczego najbardziej popularne święto liturgiczne, obchodzone 1 listopada, już od dawna stanowi tylko pierwszy z dni obchodów pamięci zmarłych, którym kiedyś poświęcony był osobny dzień – Dzień Zaduszny? To w wolną od pracy uroczystość Wszystkich Świętych miliony ludzi w Polsce wędrują na cmentarze, by tam czcić pamięć bliskich zmarłych – o wiele mniej we mszach i modlitwie niż w strojeniu grobów, które na naszych cmentarzach przybierają coraz bardziej wygląd inwestycji, bogatych w marmury i dekoracje kwiatowe, eksponowane z olbrzymim nakładem troski. Drugą funkcją pamięci tego dnia, szczególnie wyrazistą, jest pamięć symboliczna, związana z historią albo ideologią, i wtedy groby stają się ośrodkiem zbiorowego manifestowania tych przekonań albo uczuć.

Tymczasem, gdy sięgnąć po prostu do liturgii święta kościelnego, jakim jest uroczystość Wszystkich Świętych, wskazówką...