Szanowny Autorze, pandemia spowodowała tyle, że upadł mit nauczania on-line jako tego, który jest odpowiedzią na problemy klasycznej szkoły. Relacje typu uczeń-nauczyciel, czy też uczeń-uczeń w szkole zawsze były. Zmiana roli nauczyciela z mistrza na przewodnika już była kreowana za czasów rządów Hall-Szumilas-Kluzik. Szkoła wymaga bardziej elastycznej postawy. Po prostu w pewnych sytuacjach trzeba być mistrzem (ex cathedra), a w innych przewodnikiem.

Szanowny Panie, jak zauważył ostatnio pewien nastolatek, to nie tylko ministrowie i partie wyłącznie psują edukację, ale pańscy koledzy naukowcy, każdy oddany całym sercem swojej dziedzinie, którzy upychają w programach szkolnych encyklopedyczną wiedzę w ilościach przeciążających nie tylko umysły ale i tornistry dzieci. Mam wrażenie, że to oni swoim autorytetem przyczyniają się z jednej strony do przeładowania programów, a z drugiej, stawiają w nich pytania "co?","kiedy" i "ile", zamiast "jak to się dzieje i dlaczego?" reforma administracyjna szkół nie zmieniła takiego podejścia. Nauczyciele gimnazjów ze swym doświadczeniem i wiedzą nie odlecieli na Marsa, tylko pracują pod innym szyldem, często w tym samym budynku. Nauczyciele często rzeczywiście nie chcą niczego zmieniać w swoim modelu pracy, mimo, że są bombardowani dziesiątkami konferencji i szkoleń. Tak się składa, że znam środowiska, o których Pan pisze, ale nie słyszałem o lobby dyrektorów liceów, ani lobby naukowców dydaktyków. Łatwo jest biadać, ale to właśnie środowiska naukowe mają obowiązek i możliwość wpływu na kształt edukacji, ale z tej strony oprócz pojedynczych głosów nie słyszę chóru sprzeciwu. Szkoda

Ja tam się nie znam, ale wydaje mi się, że szkoła ma za zadanie nauczyć liczyć, pisać, czytać, było by pięknie gdyby uczyła samodzielnie i kreatywnie myśleć. Niestety ostatni postulat w szkole jest systematycznie tępiony, z prostego powodu. Kreatywny myślący uczeń jest niczym czyrak na dupie nauczyciela. Za moich czasów umiejętność pacyfikowania klasy była szczególnie ceniona u nauczyciela. Gdy do szkól chodziły moje dzieci, nic się nie zmieniło, a i po pokoleniu wnuków widzę, że nadal się to ceni. Może byłoby fajnie gdyby w zdalnym nauczaniu pedagog był pierwszym z równych, przewodnikiem. Niestety w większości jest zjawiskiem obśmiewanym przez uczniów, który nieudolnymi sztuczkami próbuje utrzymać się na powierzchni. Zamartwiać się należy nauczaniem początkowym, troszczyć się o jego poziom, zadbać o najwyższej klasy specjalistów i sowicie ich opłacać, lepiej od nauczycieli akademickich. To oni na starcie ukierunkowują dzieci, wskazują możliwości i cele jaki ich wychowankowie mogą osiągnąć. W tym okresie dziecko obdarza nauczyciela bezgranicznym zaufaniem, oszukane nigdy nie zaufa kolejnym etapom urabiania edukacyjnego. Nie wiem czy można kogokolwiek zmusić, wpompować w niego wiedzę, z której w przyszłości będzie czerpał. Tak już jest, że dzielimy się na samouków i nieuków, a szkoła ma z nas uczynić tylko potulnych ułożonych baranów. Jeśli coś się zmieniło bardzo proszę o oświecenie.

Zderzenie z systemem edukacji przeżywam właśnie po raz trzeci i już na nic nie liczę - będę przed nim chronić dziecko. W środowisku wybuchają cyklicznie strzeliste myśli o okrojeniu programu nauczania - który zadaniem wielu jest wciąż przeładowany. Jednak przy konkretnych próbach z każdej strony wybucha głos oburzenia: "przecież człowiek ze średnim wykształceniem nie może nie wiedzieć co to jest .... (wybrać dowolną bzdurę - i tak się sprawdzi). Otóż rzeczywistość jest taka że nawet człowiek z wyższym wykształceniem żyje bez świadomości wielu spraw i procesów, które go dotyczą i nawet o tym nie wie. Jestem w stanie podać przykłady adwokatów, którzy mają problemy ze zrozumieniem zakresu kognicji sądów szczególnych - która to problematyka jest przedmiotem nauczania w ramach wiedzy o społeczeństwie (oczywiście kompletnie bez zrozumienia istoty problemu bo to materia skomplikowana). Zrezygnowanie z wciskania dzieciom do głów wszelkich encyklopedycznych świętości przygotowujących je do studiów z danej dziedziny nie mieści się w profesorskich głowach. Jako argument dla bezsensownego trudu młodzieży można nawet usłyszeć "przyda wam się kiedyś do krzyżówek" (moja "ukochana" biologiczka z LO). Konsekwencją jest wkuwanie danych bez zrozumienia, bez szerszego kontekstu, przeciążenie ucznia i chaos. Namiar materiału prowadzi do pobieżnego przelatywania nad tematem, który nawet na chwilę zapamiętany nie jest ćwiczony więc nie przechodzi do pamięci trwałej. Nauka nie prowadzi do umiejętności korzystania z nabytej wiedzy. Ale my Polacy nie umiemy inaczej stworzyć programu. Mamy w sobie wewnętrzny imperatyw porywania się na niemożliwe, nawet gdy to nie ma większego sensu, bo przecież rezygnacja z czegokolwiek jawi się jako porażka. Zawsze się może przydać choćby do krzyżówki.