Pielęgniarka Sabina Dłużniewska wspominała: „Wszędzie leżały szczątki zabitych. Po ruinach przelatywały ogromne szczury. Gdy dotarłam do Twardej, ujrzałam na małym, pustym placyku w pobliżu dawnej bramy zakładów Toebbensa klęczącą nad odkopaną jamą, opartą na łopacie kobietę w bluzie-pasiaku. W płytkim czarnym dole leżało obok siebie troje małych dzieci: chłopiec i dwie dziewczynki o twarzyczkach koloru gliny. Stanęłam. Klęcząca kobieta nie zwróciła na mnie uwagi. Pozostawiłam ją – wpatrzoną w dół”.

W styczniu 1945 r. lewobrzeżna stolica to nie tylko morze ruin – to także wszechobecne mogiły, kryjące ofiary wojskowe oraz cywilne z sierpnia i września 1944 r. Są wszędzie: na ulicach, chodnikach, podwórzach. Podczas powstania zabitych chowano nie na cmentarzach – nie było to możliwe – lecz wykorzystując każdą wolną przestrzeń. Bywało, że do zwłok dołączano przedmioty ułatwiające...