Podczas dyskusji, często prywatnych, niejeden z oficerów szczerze mi mówił, że wspólna walka prowadzi do kraju, a później drogi nasze mogą się rozejść" - tak wspominał Włodzimierz Sokorski, zastępca Zygmunta Berlinga, dowódcy 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki - pierwszej jednostki formowanej u boku Armii Czerwonej przez komunistów w 1943 r. Sokorski, jako szef pionu politycznego dywizji, doskonale wiedział, że jej trzon stanowili żołnierze, którzy na własnej skórze odczuli terror NKWD.

W PRL był to temat zakazany - choć sama bitwa pod Lenino, pierwsza bitwa Dywizji Kościuszkowskiej, stoczona 65 lat temu w październiku 1943 r. - była jednym z fundamentów komunistycznej mitologii. Jednak im bardziej propaganda głosiła chwałę "chrztu oręża polskiego" - obchodzonego jako oficjalny Dzień Wojska Polskiego - tym większa część społeczeństwa PRL traktowała...