Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
“Kiedy teraz leżycie oboje w grobowcu nad Loarą / zmieniacie się powoli w postacie z baśni" - mówi Czesław Miłosz w wierszu “Leonor Fini", wspominając Konstantego Jeleńskiego i Leonor - malarkę, towarzyszkę jego życia. Ten niepublikowany dotąd utwór znajdzie się w “Wierszach ostatnich" Miłosza (wyda je Znak), teraz zaś otwiera najnowszy, 92. numer “Zeszytów Literackich", poświęcony pamięci Josifa Brodskiego w dziesiątą rocznicę śmierci poety.
Znajdziemy tu przede wszystkim obszerny blok materiałów związanych z Mariną Cwietajewą: jej wiersze w tłumaczeniu Zbigniewa Dmitrocy, ciekawy szkic Ewy Bieńkowskiej (“Obojętność Cwietajewej wobec haseł i praktyk politycznych, jej całkowita aideologiczność tworzy wokół poetki aurę dość niesamowitą - aurę wykorzenienia. Źle powiedziane - może zakorzenienia innego rodzaju, w innej sferze istnienia, które rozpoznała natychmiast u Rilkego, u Pasternaka, bo jedynie tych dwóch uznała za równych sobie braci jej duszy. Czas biegnie u nich inaczej i zegary wskazują godzinę nieznaną nam, wybierając ją z ogromnego rytmu, jakim rządzi mit. Mit osobisty poety, ale należący do starych uświęconych opowieści. U Cwietajewej to mit Psyche i Erosa. Będzie go realizowała, jak ktoś powodowany absolutnym głodem, jak ćma dążąca na ślepo do płomienia"), esej Brodskiego o korespondencjach między wierszami Pasternaka i Cwietajewej, a także fragmenty wojennego dziennika syna poetki Georgija Efrona, który zginął w 1944 r. w wieku 19 lat. W “Zeszytach..." również wiersze Adama Zagajewskiego i Tomasza Różyckiego oraz fragment nowej powieści Antoniego Libery.
“Rzeczpospolita" rozmawia ze skonfliktowanymi dyrektorami Opery Narodowej w Warszawie (o nowej premierze Opery - “Wozzecku" Albana Berga pisze obok Piotr Gruszczyński). Sławomir Pietras, dyrektor naczelny: “Jeśli odniesiemy się do rodzimej twórczości, jest o czym pamiętać, począwszy od wieku XVIII, po następne stulecie z ojcem naszej opery Stanisławem Moniuszką, z jego poprzednikami Karolem Kurpińskim i Józefem Elsnerem oraz następcą, Władysławem Żeleńskim, a dalej z »Marią« Statkowskiego, »Manru« Paderewskiego, dziełami Ludomira Różyckiego i twórców XX wieku. (...) Dla mnie określenie: Opera Narodowa wiąże się również z polskimi artystami. Układając obsady spektakli, trzeba dbać o nich bardziej niż o głosy ze Wschodu czy o drogich śpiewaków zachodnich". Mariusz Treliński, dyrektor artystyczny i Kazimierz Kord, dyrektor muzyczny: “Nam chodzi o maksymalne rozszerzenie oferty. Trzeba zlikwidować ogromne braki repertuarowe. Tu od dawna nie grało się Glucka, Janačka, Brittena, Berga, Szostakowicza. Ale chcemy robić teatr zróżnicowany, dlatego po »Wozzecku« będzie »Cyganeria«. Chcemy włączyć naszą operę we wspólny światowy krwiobieg. Temu służy zaproszenie najwybitniejszych twórców, takich jak Marc Minkowski, Walery Giergiev i Keith Warner".
Nowym dyrektorem artystycznym Teatru Wielkiego w Łodzi został Kazimierz Kowalski, śpiewak operowy, w stanie wojennym członek PRON-u, który pełnił już tę funkcję w latach 1994-97, zyskując niekorzystne oceny recenzentów. Co ciekawe, jak pisze “Gazeta Wyborcza", jego zwierzchniczką będzie żona, szefowa departamentu kultury Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi.
Jubileusz 60-lecia istnienia obchodził Teatr Polski we Wrocławiu. Z tej okazji odbyła się uliczna akcja Jerzego Kaliny pt. “Strapontenia" oraz koncert muzyki Stanisława Radwana “Suita na słowo i fortepian" do tekstów m.in. Stanisława Wyspiańskiego.
W dyskusji na temat praw autorskich i internetu, wywołanej akcją Romana Gutka przeciwko dystrybucji nielegalnych kopii filmów i polskich napisów do nich, pojawiła się propozycja Jacka Skubikowskiego, przedstawiciela Stowarzyszenia Artystów Wykonawców SAWP. Przedstawił on Ministerstwu Kultury projekt dobrowolnej “opłaty rekompensacyjnej" - miesięcznego abonamentu w wysokości 4-5 złotych, opłacanego przez internautów na rzecz instytucji takich jak ZAiKS i umożliwiającego legalne ściąganie z sieci filmów i muzyki.
W warszawskiej Zachęcie otwarto wystawę “Na własną rękę", prezentującą twórczość absolwentów pracowni Leona Tarasewicza w stołecznej ASP.
W nowych “Kresach" (nr 63) ciekawy blok materiałów poświęconych projektowi warszawskiego Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Dotychczasową historię placówki (mającej rozpocząć działalność w przyszłej dekadzie) przypomina Piotr Kosiewski, o jej koncepcji i celach dyskutują historyczki sztuki: Dorota Folga-Januszewska i Dorota Monkiewicz, a o dylematach podobnych muzeów na Zachodzie informuje Nawojka Cieślińska-Lobkowicz. “Sztuka muzealizuje się dziś wyjątkowo szybko. Żyjący twórcy, niekiedy w średnim wieku, stają się »klasykami współczesności«. Zatarły się kryteria, które pozwalałyby jasno wyodrębnić klasyków od nieklasyków; jeszcze nie tak dawno tego rodzaju cenzurki rozdawali krytycy, dzisiaj częściej pozostaje to w gestii kuratorów. (...) To kurator, praktyk, a nie gabinetowy historyk sztuki, jest dzisiaj ekspertem, kreatorem, który niczym wielki krawiec ustala, jakie modele nosi się lub będzie się nosić w najnowszym sezonie wystawienniczym" - pisze Małgorzata Kitowska-Łysiak. Poza tym w lubelskim kwartalniku m.in. szkic o “feministycznym epizodzie Witolda Gombrowicza", dwugłos Magdaleny Rabizo-Birek i Joanny Orskiej o poezji Tomasza Różyckiego, przypomnienie sylwetki Władysława Chodasiewicza oraz esej Mirosława Dzienia “Kamyk w ustach i odcisk dłoni" - o poezji, medytacji i postawie cierpliwości: “Nie sposób obronić poezji w inny sposób jak tylko poprzez przywrócenie jej metafizycznych korzeni".
Na ekrany polskich kin wszedł film “Lew, Czarownica i stara szafa", ekranizacja pierwszej części cyklu powieściowego “Opowieści z Narnii" C. S. Lewisa. O filmie oraz o Lewisa teologii w baśniowej szacie napiszemy w następnym numerze “TP".
TVP Kultura uczestniczy w międzynarodowym projekcie artystycznym, inaugurującym Rok Mozartowski 2006. 27 stycznia, w 250. rocznicę urodzin autora “Czarodziejskiego fletu", przez całą dobę emitować będzie opery i koncerty, filmy dokumentalne, programy i dyskusje poświęcone Mozartowi. Wśród artystów m.in.: Claudio Abbado, Riccardo Muti, Daniel Barenboim, Gidon Kremer, Neville Marriner...
Według sondażu UPC Europe jesteśmy społeczeństwem, które w najwyższym w Europie stopniu czerpie wiedzę o świecie z telewizji. 52 proc. Polaków szuka tam wiedzy o naszym kontynencie, a 63 proc. - o własnym kraju (przeciętne wartości dla Europy wynoszą 30 i 52 proc.).
(af)
