Na skróty

Wybitny węgierski reżyser István Szabó przyznał, że w latach 1957-63 współpracował ze służbą bezpieczeństwa, donosząc na swych kolegów ze środowiska filmowego; informacje o jego współpracy z bezpieką pojawiły się w mediach. Szabó twierdzi, że został zaszantażowany i walczył o życie przyjaciela, uczestnika antysowieckiego powstania w 1956 r. Jak dotąd, w węgierskich kręgach artystycznych i intelektualnych przeważają głosy zrozumienia i poparcia dla twórcy "Mefista". W skład Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji weszli: Tomasz Borysiuk, Wojciech Dziomdziora, Lech Haydukiewicz, Witold Kołodziejski i Elżbieta Kruk. Patrz też komentarz na stronie 3. Zakończył się konflikt i pat decyzyjny w Operze Narodowej. Decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Sławomir Pietras odszedł ze stanowiska dyrektora naczelnego, jego obowiązki czasowo przejął dyrektor muzyczny, dyrygent Kazimierz Kord. Podczas Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Berlinale, rozpoczynającego się w stolicy Niemiec 9 lutego, Andrzej Wajda odbierze Złotego Niedźwiedzia za całokształt twórczości. Laureatem Nagrody Dziennikarskiej "Ślad" im. bp. Jana Chrapka został nasz redakcyjny kolega, Marek Zając, szef działu religijnego "Tygodnika". W uzasadnieniu czytamy m.in., że nagrodzono go "za ukazywanie w sposób profesjonalny, czytelnie dla wierzących i niewierzących, dobra, prawdy i piękna Kościoła, dzięki czemu - mimo młodego wieku - zdobył już powszechne uznanie w świecie mediów". Tygodnik "Przekrój" przyznał nagrody Fenomen 2005, poświęcone osobom i instytucjom uznanym w minionym roku za wyjątkowe. Otrzymali je: prezes Trybunału Konstytucyjnego Marek Safjan, pisarz Eustachy Rylski, satyryk Szymon Majewski, aktorka i piosenkarka Maria Peszek, twórca Skype’a - oprogramowania do telefonii internetowej Niklas Zennstroem oraz organizacja Zielona Akcja - Studencki Wakacyjny Wolontariat ("za pokazanie młodym ludziom z małych miasteczek i wsi, że warto się uczyć i że świat nauki i kultury nie musi być dla nich barierą nie do przeskoczenia"). Nagrodę im. Aleksandra Gieysztora, przyznawaną za działalność na rzecz ochrony polskiego dziedzictwa kulturowego, otrzymał prof. Krzysztof Kazimierz Pawłowski, m.in. inicjator stworzenia Funduszu Konserwacji i Rewaloryzacji Zabytków Warszawy. Polska organizacja faszystowska "Krew i Honor" stworzyła i udostępniła w internecie bazę, zawierającą nazwiska, adresy, zdjęcia i inne dane ludzi uznanych za wrogów Polski i "zdrajców rasy" - przede wszystkim działaczy organizacji lewicowych, antyfaszystowskich i feministycznych. Informacje są często opatrzone wyzwiskami. Sprawę bada prokuratura. W Paryżu trwa festiwal muzyki współczesnej Presences, którego tegoroczna edycja poświęcona jest Krzysztofowi Pendereckiemu. Zaprezentowanych zostanie ponad 50 dzieł polskiego kompozytora, w tym m.in. symfonia "Siedem bram Jerozolimy" w wykonaniu Orchestre Nationale pod dyrekcją Kurta Masura. Pod koniec lutego rozpocznie działalność Państwowe Wydawnictwo Audiowizualne, mające rejestrować wydarzenia kulturalne. Dysponując budżetem w wysokości 10 mln zł, PWA będzie mogło nagrywać koncerty czy przedstawienia teatralne, nie mające szans na obecność w elektronicznych mass-mediach - jak np. "Hamlet" Jana Klaty. Planowane są też coroczne festiwale; na początek festiwal poświęcony kompozytorowi Pawłowi Szymańskiemu. Do księgarń trafiła pierwsza część trzytomowego wydania dramatów Harolda Pintera - pierwszej w języku polskim książkowej prezentacji twórczości Noblisty. W nowych "Kresach" (2005, nr 4) znaleźć można m.in. rozmowę Stanisława Beresia z Idą Fink, wiersze Krzysztofa Boczkowskiego, Ewy Sonnenberg i Andrzeja Szuby, prozę Wiktora Pielewina oraz liczne szkice historycznoliterackie (German Ritz o kobietach w polskiej literaturze romantycznej, Arkadiusz Bagłajewski o filozofii Krasińskiego, Joanna Roszak o Tymoteusza Karpowicza czytaniu Norwida, blok materiałów poświęconych Edwardowi Stachurze). "Mistrz odczytań skromny jest. Kusi i wciąga umiejętnie czytelników do wnętrza książkowego świata, gdzie nie aż tak ważne są sądy teoretyków literatury, a bardziej splecenie porządku życia z porządkiem czytania - portret Mariana Stali, wnikliwego czytelnika, kreśli Paulina Czwordon. - Kiedy Stala deklaruje własną bezbronność wobec arcydzieł, zwierza się z niepewności pracy krytyka, wskazuje swe czysto emocjonalne rozdroża, zaciekawienia i zachwycenia, kiedy otwarcie mówi o swoich uczuciach i przyznaje, że czasem trudno jest uzasadnić własne wrażenia - jawi się jako krytyk uczłowieczony". Reżyser teatralny Jan Klata, laureat Paszportu "Polityki", w wywiadzie udzielonym temu tygodnikowi (2006, nr 5) ustosunkowuje się do krytycznych głosów (np. Tadeusza Nyczka), które pojawiły się po warszawskim festiwalu jego twórczości: "Wojna trwa, zwłaszcza po Klata Fest. Żeby się o tym przekonać, wystarczyło popatrzeć na absolutnie histeryczne reakcje części środowiska teatralnego na moich przedstawieniach. Zachowanie niektórych stało w jawnej sprzeczności z ich publicznym wizerunkiem nośników Kultury, Słowa i cudownego savoir-vivre’u. Mówię tu o tej części szacownych artystów scen polskich, którzy spędzili godzinę spektaklu »Fanta$y« na rozgłośnym komentowaniu pięknie ustawionymi aktorskimi głosami akcji scenicznej. Ulżyło mi, kiedy pan Jan Englert w końcu wyszedł, bo dzięki temu ostatnie dwadzieścia minut spektaklu mogliśmy zagrać we względnym spokoju. Przykre, że ci ludzie zajmowali miejsca, na które było mnóstwo chętnych pod kasami. Sporo biletów się w ten sposób zmarnowało. Szkoda, że tylko »...córkę Fizdejki« mogliśmy zagrać dwukrotnie. I ten drugi, nocny spektakl był najlepszy na Klata Fest. Ale to dlatego, że wtedy salonowcy z zaproszenia byli już w bamboszach w swoich living-roomach, a na widowni siedzieli ludzie, którzy kupili bilety. Mówiąc o wojnie, mam też na myśli chamskie komentarze prezentowane na łamach prasy i ogólną aurę świętego oburzenia, że oto wpuszczono do naszego wspaniale funkcjonującego, elitarnego teatralnego świata barbarzyńcę, który ośmielił się ominąć Teatralnych Wujów i porozmawiać z widzami". W maju rozpoczną się zdjęcia do 13-odcinkowego serialu "Dylematu 5", kontynuacji słynnego filmu Stanisława Barei "Alternatywy 4". Reżyseruje Wojciech Smarzowski, twórca m.in. "Wesela". Najpóźniej na początku kwietnia koncern Axel Springer Polska wprowadzi na rynek nową gazetę codzienną, roboczo określaną jako polski odpowiednik niemieckiego "Die Welt" i adresowaną w pierwszym rzędzie do młodych (28-40 lat) biznesmenów. Redakcją kieruje Robert Krasowski, dotychczas wicenaczelny "Faktu". Szacuje się, że koszt uruchomienia projektu to przynajmniej 10 milionów euro, zakładana sprzedaż: ok. 100-150 tys. egzemplarzy. Video Studio Gdańsk we współpracy z Media Kontakt i MT ART ogłaszają konkurs na scenariusz filmu fabularnego i serialu o tematyce związanej z najnowszą historią Polski (od roku 1980). Termin nadsyłania prac: 1 sierpnia. Kontakt i szczegóły: http://www.videostudio.com.pl/strony/kont.html Niezwykłą popularnością na aukcji internetowej cieszył się olejny portret o. Tadeusza Rydzyka, zatytułowany "Ojciec Dyrektor Rydzyk Lux Mundi". Według "Życia Warszawy", już w czasie pierwszych kilku dni strona aukcji odnotowała ponad 100 tysięcy wejść. (af)