IV dzień Festiwalu Conrada

„Świat nie jest jeszcze w pełni opisany. Wiele rzeczy wciąż może nas zaskoczyć” mówił Edward Brooke-Hitching, autor książki o największych pomyłkach kartograficznych w dziejach.

25.10.2018

Czyta się kilka minut

Fot. R. Słuszniak

Mistyfikacje, te artystyczne i intelektualne, są nieodłącznym elementem naszej kultury. Robert Kuśmirowski, artysta wizualny i performer oraz Agnieszka Taborska, pisarka i historyczka sztuki, opowiadali o „oszustwach”, do których zdarzyło się im przyłożyć rękę. Nie chodziło jednak o wprowadzanie odbiorcy w błąd, a raczej wskazanie, że granica między prawdą i fikcją jest dużo bardziej problematyczna, niż się powszechnie uważa. Mistyfikacje, jeśli są odpowiednio przygotowane, pozwalają płynnie przechodzić między tymi dwoma światami. Po jakimś czasie mistyfikacje zaczynają żyć własnym życiem - obrastają kolejnymi historiami, infekują nasz świat zbawiennym wirusem opowieści.


RELACJE Z CONRAD FESTIVAL 2018 >>>

„Tygodnik Powszechny ” – Conrad Festival: od zawsze razem


O współczesnej literaturze greckiej wciąż mówi się w Polsce mało, dlatego tym cenniejsze było spotkanie z dwoma wybitnymi pisarkami: Leną Kitsopoulou i Amandą Michalopoulou. Spotkanie obracało się wokół zagadnienia konfliktu, który napędza życie polityczne, ale też każdą fabułę literacką. „Wszystko co robimy, jest polityczne, a więc zbudowane na konflikcie. Pisanie nie jest tu żadnym wyjątkiem”, stwierdziła Michalopoulou. Afirmując konflikt jako podstawową zasadę rzeczywistości, możemy próbować go kontrolować. Dlatego zapowiedź kryzysu politycznego i gospodarczego, który dotknął niedawno Grecję, została wpierw pojawiła się w literaturze. To kolejny dowód, że warto wsłuchiwać się w opowieści.


Program Conrad Festival 2018 >>>
Magazyn Conrad – zobacz bezpłatne archiwum >>>


Kilka lat temu na mapach Googla pojawiło się brytyjskie miasto… którego nie ma. Takie rzeczy zdarzały się w XV wieku, zdarzają się i dziś. „Świat nie jest jeszcze w pełni opisany. Wiele rzeczy wciąż może nas zaskoczyć” mówił Edward Brooke-Hitching, autor książki o największych pomyłkach kartograficznych w dziejach – bohater spotkania poświęconego mapom. Historia tego prehistorycznego wynalazku (pierwsze mapy wykuwano już na ścianach jaskiń) to fascynująca opowieść o tym, jak zmieniało się nasze wyobrażenie o świecie. To także niekończący się spór o władzę. „Ten, kto rysuje mapę, kontroluje terytorium”, mówił Thomas Reinertsen Berg, którego monumentalna książka „Teatr świata” właśnie ukazała się po polsku. Mapy nie tylko objaśniają nam świat, one przede wszystkim go tworzą.

„Gdy zbierałem materiały do powieści, co rusz trafiałem na fakty, wydarzenia i postaci, które były tak nieprawdopodobne, że nie mogłem ich użyć do stworzenia swojej fikcyjnej fabuły”, mówił Pavol Rankov, słowacki pisarz, autor „Zdarzyło się pierwszego września (albo kiedy indziej)”. To właśnie konstrukcja tej powieści stała się punktem wyjścia do dyskusji o relacjach literatury i historii. Rankov wielokrotnie podkreślał, że pisarz nie jest historykiem, o czym czytelnicy często zapominają. Co zyskujemy, a co tracimy, gdy o przeszłości zaczynamy snuć fikcyjne opowieści? Czy o skomplikowanej, często podszytej okrutną i groteskową melancholią historii Europy Środkowej da się opowiedzieć inaczej niż za pomocą literatury? „Dla mnie wzorcowym przykładem pisarza środkowoeuropejskiego był Kafka. W jego powieściach, choć przecież nie ma tam dat ani faktów, odbija się cała historia tej części świata” zauważył słowacki pisarz.

Wątek pamięci o trudnej historii, tym razem w wariancie szwedzkim, powrócił podczas rozmowy Elisabeth Åsbrink z Maciej Zarembą Bielawskim.


Czytaj relację ze spotkania O grzechach z przeszłości.

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]
Redaktor i krytyk literacki, stale współpracuje z „Tygodnikiem Powszechnym”.