Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
...czyli inaczej: I. Ferenc József (dla Węgrów), František Josef I. (dla Czechów), Franciszek Józef I (dla Polaków), Franjo Josip I. (dla Chorwatów), Francesco Giuseppe I (dla Włochów), Франц Йосиф I (dla Ukraińców), František Jozef I. (dla Słowaków), Franc Jožef I. (dla Słoweńców), Фрањо Јосиф I (dla Serbów) oraz Francisc Iosif I (dla Rumunów).
1830, 18 sierpnia: w wiedeńskim pałacu Schönbrunn przychodzi na świat arcyksiążę Franz Joseph Karl von Österreich. Ponieważ jego panujący wuj, cesarz Ferdynand I, jest słabego zdrowia fizycznego i psychicznego, malec od początku jest intensywnie wychowywany na następcę tronu (gdy jest nastolatkiem, edukacja obejmuje aż 50 godzin tygodniowo).
1848: wstrząsy rewolucyjne w monarchii. Ferdynand ustępuje na rzecz 18-letniego bratanka, który 2 grudnia zostaje proklamowany cesarzem Austrii (uroczystość ma miejsce w Ołomuńcu; w Wiedniu trwa rewolucja). Franz Joseph I odwołuje koncesje konstytucyjne, tłumi rewolucję (na Węgrzech z pomocą Rosji) i początkowo rządzi centralistycznie jako władca absolutny. Z czasem podejmie reformy, których efektem będzie monarchia konstytucyjna i daleko idąca autonomia dla narodów tworzących c.k. państwo. Cesarz nigdy nie zdecyduje się na dalsze reformy, np. formułę federalistyczną – problem narodowy stanie się w 1918 r. jednym z głównych powodów rozpadu państwa.
1854: ślub z Elżbietą z rodu Wittelsbachów. Małżeństwo będzie mieć czworo dzieci: trzy córki i syna Rudolfa (w 1889 r. popełni samobójstwo). W 1898 r. cesarzowa zginie, zamordowana przez włoskiego anarchistę.
1854: podczas wojny krymskiej (Rosji przeciw Turcji, Francji i Anglii) Austria ogłasza neutralność, co oznacza koniec sojuszu z Rosją. Odtąd Rosja i Austria staną się rywalami (zwłaszcza na Bałkanach, gdzie car rozbudowuje swe wpływy), a w końcu głównymi wrogami. W 1879 r. Austro-Węgry i Niemcy podpiszą sojusz obronny (Dwuprzymierze); w 1882 r. dołączą do nich Włochy i powstanie Trójprzymierze. Naprzeciw ukształtuje się Ententa: sojusz francusko-brytyjsko-rosyjski.
1859 i 1866: klęski w wojnach z Francją i włoskim Piemontem oraz Prusami skłaniają cesarza do ugody z Węgrami i podzielenia kraju na dwie równoprawne monarchie konstytucyjne, złączone unią: Cesarstwo Austrii (do niego należy zabór polski, zwany Galicją i Lodomerią) i Królestwo Węgier; cesarz zostaje korowany w Budapeszcie koroną św. Stefana.
1914, 28 czerwca: serbscy zamachowcy, wspierani przez Rosję, zabijają w Sarajewie desygnowanego na następcę tronu Franciszka Ferdynanda (bratanka cesarza). Cesarz stawia Serbii ultimatum, żąda wydania spiskowców. Serbia odmawia. 28 lipca Austro-Węgry wypowiadają jej wojnę. W kolejnych dniach system sojuszy sprawi, że wojna obejmie większość Europy.
1916, 21 listopada wieczorem: Franciszek Józef umiera w Schönbrunn. 30 listopada spocznie w krypcie kościoła kapucynów, obok żony i syna. ©℗
Źródła: niemiecka Wikipedia, www.habsburger.net. Zestawienie obecnych imprez rocznicowych w Wiedniu znajdziemy na stronie: www.franzjoseph2016.at.
