Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Wedle tradycji talmudycznej w Ziemi Izraela koledzy mieli zwyczaj pytać niedawno ożenionego kompana: „maca czy moce?” i – w zależności od odpowiedzi – z grubsza wiedzieli, jak się układa w nowym stadle. Pytanie owo opierało się na dwóch wersach biblijnych: „Kto znalazł [hebr. maca] żonę dobrą, znalazł szczęście” (Prz 18, 22; Cylkow) oraz „Znalazłem [hebr. moce (ani)] też bardziej gorzką niż śmierć kobietę” (Koh 7, 26). Już u Patriarchów właściwy ożenek synów jest niezwykle istotny: Abraham wysyła zaufanego sługę, by sprowadził kuzynkę dla Izaaka, Izaak – za namową Rebeki – nakazuje Jakubowi, by szukał żony w odległym od rodzinnej Beer-Szewy domu swego wuja. Młodzieniec przez 14 lat odpracowuje możliwość założenia rodziny z Rachelą, po drodze poślubiając jej starszą siostrę, i haruje jeszcze przez 6 lat, by móc rosnącą rodzinę utrzymać. Historia Diny – jedynej wymienionej z imienia córki Jakuba – jest żywym dowodem na zmaganie się Dzieci Izraela z kwestią egzogamii.
Jak wyglądają dokonania matrymonialne Jakubowego brata-bliźniaka? „Esaw zaś miał czterdzieści lat, gdy pojął żonę Jehudytę, córkę Beeri Chittejczyka, również i Bosmatę, córkę Elona Chittejczyka” (Rdz 26, 34). Wygląda więc na to, że ustatkował się w tym samym wieku, co jego ojciec. Ezaw nie zaskarbił sobie życzliwości rabinów – sugerowali, że wcześniej porywał i gwałcił cudze żony. Dwie pierwsze Ezawowe połowice były „umartwieniem ducha dla Ic’haka i Ribki” (następny wers). Syn widział, że rodzice – delikatnie mówiąc – nie byli zachwyceni jego wyborem. Kiedy odsyłali Jakuba do Padan-Aram, ojciec m.in. powiedział: „Nie pojmiesz żony z pośród córek Kanaanu” (28, 1). Pomny na to, „[p]oszedł tedy Esaw do Iszmaela, i pojął sobie Machalatę, córkę Iszmaela, syna Abrahama, siostrę Nebajota, oprócz żon swoich, za żonę” (28, 9). Najwidoczniej wnuczka Abrahama wydawała mu się świetną partią.
Natrafiamy jeszcze w Księdze Rodzaju na genealogię potomków Ezawa. Można tam przeczytać, że „Esaw pojął był żony swoje z pośród cór Kanaanu: Adę, córkę Elona, Chitejczyka, i Oholibamę, córkę Any, córkę Cybeona, Chiwejczyka. I Bosmatę, córkę Iszmaela, siostrę Nebajota” (Rdz 36, 2-3). Próbując dojść do ładu z imionami, rabini twierdzą, że Adę zwano również Bosmat, a Judytę – Oholibamą. Stosując etymologię ludową, kojarzą je z nierządem i bałwochwalstwem. Imię trzeciej żony – Machalat – można rozumieć dwojako: dzięki tym zaślubinom Ezaw uzyskał przebaczenie (hebr. mechila), ale równie dobrze – stoczył się jeszcze bardziej (machala to dosłownie „choroba”). Tak czy inaczej, przekaz jest jasny: spadkobierca rodzinnej misji nie może się ożenić z „obcą”. Jak to ujął zgrabnie Jan Brzechwa: „żuk na żonę żuka szuka”.©
