Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Po wszystkich renowacjach i przy regularnie prowadzonych zabiegach konserwacyjnych pozostaje przecież „czarna”.
Klucz do Jej zrozumienia leży bowiem nie w dziejach konserwacji, lecz w... Biblii. A dokładnie w Pieśni nad pieśniami. Niemal na samym jej początku Oblubienica wypowiada następujące słowa: „Czarna jestem, lecz piękna, córki jerozolimskie; [czarna] jak namioty Kedaru, [piękna] jak zasłony Salomona” (Pnp 1, 5).
Już w starożytnej liturgii odnoszono ten werset do Maryi – świadczy o tym Grzegorz Wielki w swoim „Liber responsalis”: „Czarna jestem, ale piękna...” pojawia się tam jako antyfona przed Ewangelią w uroczystość Wniebowzięcia Matki Bożej. Nierzadko również w pismach Ojców ów werset stosowany jest do Kościoła, co jednak nie powinno nas zaskakiwać. Tak już jest przecież od Apokalipsy św. Jana: to, co stosuje się do Kościoła, stosuje się także do Maryi. I odwrotnie. Ona jest przecież figurą Kościoła. Patrząc na Nią, Kościół uczy się swej tożsamości.
„Czarna jestem, lecz piękna” – Maryja, kiedy „wypowiada” te słowa, przedstawia się nam jako oblubienica. Czyja?
Pana. On wie, że Maryja darzy Go miłością niezwykłą. Wyłączną. Mówi o Niej nieco dalej w Pieśni nad pieśniami: „Ogrodem zamkniętym jesteś, siostro ma, oblubienico; ogrodem zamkniętym, źródłem zapieczętowanym” (Pnp 4, 12). Właśnie dlatego na welonie Czarnej Madonny nad Jej czołem została wymalowana gwiazda – symbol dziewictwa. Oto Dziewica, związana oblubieńczą miłością z Bogiem. Dziewictwo nie jest rezygnacją z miłości. Jest powołaniem (jak każde) do miłości. I jest wcześniej doświadczeniem obdarowania Miłością przez Oblubieńca. W Kościele to ważny znak i charyzmat, o którym mówimy za mało, a wcale nierzadko... wstydliwie.
„Czarna jestem jak namioty Kedaru; piękna jak zasłony Salomona”. Kedar to imię syna Izmaela i wywodzącego się odeń arabskiego plemienia, żyjącego w namiotach wykonywanych z czarnej sierści kozłów – bardzo prostych, zgrzebnych, stanowiących wręcz zaprzeczenie piękna. Za to zasłony Salomona (wewnętrzne zasłony wybudowanej przezeń świątyni) były niezwykle bogato zdobione i piękne.
Prawdziwe piękno jest wewnątrz. Może nawet stać w kontraście do tego, co zewnętrzne i powierzchowne. Oblubienica z Pieśni nad pieśniami jest „czarna”, gdyż bracia zmusili ją do ciężkiej, służebnej pracy przy winnicy – spaliło Ją słońce. Jej powierzchowność, wygląd, warunki życia niczym jej nie wyróżniają – oddają jej prostotę, zwyczajność, a nawet cierpienie. Wszystkie te słowa opisują realia życia Maryi w Nazarecie, a także później – z Janem w Efezie... Czym tu się zachwycać?
Za to Jej wnętrze jest piękne prawdziwie po królewsku. Oblubieniec jest Nią zachwycony. Więcej: Ona pięknieje w relacji z Nim. To dzięki Niemu staje się „cała piękna” – nie ma w Niej żadnej skazy, niczego, co by mogło Ją oszpecić. Kościół mówi o Niej: Niepokalana. I mówi o Niej (powtarzając za Bogiem): „wypełniona Łaską”. Jej wewnętrzne piękno jest bowiem przede wszystkim darem. Ona sama w „Magnificat” odnosi je do Bożego miłosierdzia: „Miłosierdzie Jego z pokolenia na pokolenie (...) Wspomniał na Miłosierdzie” (Łk 1, 50. 54). Właśnie dlatego Duns Szkot – ten, który ostatecznie i na całe wieki ukształtował teologiczny wywód o Maryi Niepokalanej – stwierdza z mocą: „Maryja potrzebowała Chrystusa jako Zbawcy bardziej niż ktokolwiek inny!”. ©
