W prezentacjach takich, jak ta poświęcona Tadeuszowi Makowskiemu - przygotowana przez Muzeum Narodowe w Warszawie i Muzeum Śląskie w Katowicach z okazji 120. rocznicy urodzin i 70. rocznicy śmierci artysty - objawia się ślad trudnej drogi do mistrzostwa. Poszczególne etapy tej drogi to poznawanie, doświadczanie i przekształcanie osiągnięć innych twórców, wyzwalające pomału indywidualny styl. Rozpoznawalna odrębność kształtuje się tu zresztą jakby mimochodem, nie o nią samą bowiem chodzi, ale o uczciwość języka, którym pragnie się mówić o świecie.

Wielki gest

Tadeusz Makowski chciał, aby jego językiem stała się „kompozycja o wielkiej budowie wewnętrznej”. Ten głęboko ceniący przyjaźń samotnik - „wysoki, smukły, ciemny, w berecie na głowie, palący fajkę, nieco powolny w ruchach i w mowie, ale nie przez nonszalancję, lecz z racji skupionej uwagi i jakiegoś...