Gdy Maria zobaczyła Romka prowadzonego przez żołnierzy sowieckich, zrozumiała, że dalsza ucieczka jest niemożliwa. Trzymając pięcioletnią Renię za rękę, wyszła zza krzaków. Rosjanin z naganem w ręku najpierw im pogroził, a potem pogonił przez las do czekającego na nich wozu.

Maria Stefania Hackemer, żona oficera Wojska Polskiego, wiedziała, że ta chwila nadejdzie. Większość oficerskich rodzin spotykał ten sam los. Świadomość nieuchronności paraliżowała. Jednak dopiero gdy przyszła znajoma Ukrainka i powiedziała, że następnego dnia - był to 18 kwietnia 1940 r. - zostaną wywiezieni, Maria postanowiła uciekać. Z dwójką dzieci pobiegła opłotkami do krewnych, którzy przyjęli na nocleg 9-letniego Romka. Ona z Renią zna-
nie mieli chleba. Tubylcy nie mogli jeść mydła.

Na początku maja podróż się zakończyła: otworzono wagony. Żadnych zabudowań. Step. Świeże powietrze,...