Białystok, noc z 12 na 13 kwietnia 1940 r. Łomot do drzwi mieszkania Mieczysławy i Witolda Dewojnów. W środku cztery przerażone kobiety: Mieczysława, jej młodsza siostra Maria, ich matka i babka. W łóżeczku trzymiesięczny Wincenty. Oficer NKWD daje im pół godziny. Kobiety wrzucają do walizek garść rzeczy, Mieczysława opatula syna w koc. Pędzą ich na dworzec. Tam – tłum płaczących kobiet z dziećmi. To rodziny oficerów i policjantów, którzy za chwilę zginą w Katyniu, Miednoje, Charkowie, Bykowni i być może także (tego nie wiadomo na pewno do dziś) w Kuropatach pod Mińskiem.

Wtedy tych nazw nikt jeszcze nie zna. Nikt z kobiet i dzieci obecnych na tym dworcu – i na wielu innych dworcach – nie wie, dlaczego został aresztowany: że skazując na śmierć mężów i ojców, władze ZSRR postanowiły zarazem pozbyć się ich bliskich – zsyłając na Syberię albo do republik azjatyckich. Dla wielu...