Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Twórczość chrześcijańska ukazuje przyrodę, człowieka, życie - słowem całe stworzenie - w świetle Chrystusa. Znaczy to: w świetle osoby, życia, przesłania i duchowego oddziaływania Chrystusa - oczywiście także w przestrzeni historycznej i kulturowej. Światło to ożywia, rozwija i podnosi ducha twórcy i odbiorcy. Powstanie i rozwój sztuki chrześcijańskiej to wielka lekcja poglądowa. Na szczególną uwagę zasługuje porównanie rozwoju sztuki chrześcijańskiego Wschodu i Zachodu. Nieco upraszczając trzeba stwierdzić, że sztuka bizantyjska wyczerpuje się niemal całkowicie w liturgii i pobożności wiernych. Porusza się głównie w świecie Ewangelii i tych, którzy nią żyli. Jest znacznie bliżej wieczności i Wiekuistego aniżeli czasu i ziemi. Sztuka Zachodu mocniej otwiera się na sprawy człowieka i sprawy tego świata - niekiedy mniej pamiętając o Bogu. Chociaż najwyższe powołanie i ideał jednej i drugiej sztuki stanowi kontemplacja, uwielbianie, sławienie i miłowanie Pantokratora, to jednak sztuka bizantyjska jest w wyższym stopniu sztuką liturgiczną. Za to sztuka zachodnia wykazuje większą troskę o człowieka, jego dolę i niedolę. Nurt franciszkański bardziej zapewne znamionuje sztukę zachodnią aniżeli wschodnią.
O ile sztuka ikon względnie mało się przeobrażała - posługując się jakby alfabetem wieczności, o tyle sztuka zachodnia przeobrażała się kilkakrotnie. Dlatego stosunkowo łatwo przychodzi jej podejmowanie dialogu ze sztuką współczesną. Trudniej byłoby to powiedzieć o sztuce wschodniej, wszakże czy to sztuka zachodu, czy wschodu, jednako podejmować powinny i wyzwanie czasu, i wyzwanie wieczności. Wynika to przede wszystkim z wymowy Wcielenia Chrystusa.
Co chrystianizm może dać sztuce? Światło prawdy Bożej, godność przyjaciół Boga, perspektywę nadziei, która nie wygasa na widok trumny, życie wielkie i silne miłością, moc ducha, obietnicę wypełnienia, przyjaźń z Chrystusem - oto hasła, w których kryje się odpowiedź. W świecie w znacznej mierze sparaliżowanym relatywizmem, materializmem, ateizmem, wreszcie nihilizmem, chrystianizm niesie rękojmię życia bez kresu, bo pochodzącego od Boga i wiodącego do Boga. Stąd wynika, że twórczość chrześcijańską ożywia inny duch i inny élan vital. Może się on udzielić także innym twórcom, o ile są gotowi otworzyć się na Chrystusa. A twórcy chrześcijańscy mogą w tym pomóc, jeśli sami żyją w przyjaźni z Chrystusem.
Ks. WITOLD BRONIEWSKI jest pisarzem, animatorem kultury, wieloletnim przewodniczącym Polskiego Stowarzyszenia Kulturalnego w Niemczech; mieszka w Stuttgarcie.
