Szimini

Mojżesz i Aaron wysłuchali Boga, który wyliczył im pokaźną listę stworzeń, których nie wolno spożywać: zajęcy, węgorzy, łąbędzi, płazów i węży. Na koniec powiedział: "Tać jest ustawa około bydła, i ptastwa, i wszelkiej duszy żywej, która się rucha w wodach, wszelkiej duszy żywej, która się czołga po ziemi. Ku rozpoznaniu między nieczystem i między czystem, a między zwierzęty, których się jeść godzi, i między zwierzęty, których się jeść nie godzi" (11, 46-47). Pojęcia czyste/nieczyste odnoszą się do jadła, naczyń, kobiet po urodzeniu dzieci, plagi trądu, zarazy. Jest ta opozycja stosowana bardzo szeroko i odgrywa wielką rolę w prawie żydowskim. Problem koszeru jest dla wspólnoty żydowskiej wyjątkowo ważny. Można powiedzieć, właściwe jedzenie i naczynia w praktyce oddzielają Żydów od reszty ludzi, uniemożliwiają normalne międzywyznaniowe życie społeczne czy towarzyskie. Odpowiada to powtarzanemu przez Boga powiedzeniu, że uczyni Izrael osobnym narodem.

Słowo "czyste" w oryginale oznacza duchowo czyste, a "nieczyste" jest bliskoznaczne z nieprzeniknionym, zamkniętym, niedostępnym. Z tymi określeniami wiąże się idea stworzenia. Kwestia koszernego jedzenia nie jest tylko kwestią zdrowej diety. Jest najściślej związana z ładem świata i odkrywanym przez mędrców zamysłem Boga Wiekuistego.

Gdy Haszem stworzył świat, napotkał poważny problem. Gdyby świat stworzony był w pełni otwarty na Boskie Światło, wówczas przeniknęłoby ono całe istnienie i nie sposób byłoby oddzielić stworzonego od Stworzyciela. Z kolei, gdyby świat był na Boskie Światło nieprzenikniony, wówczas by się nie ostał. Nie miałby dopływu nowej energii. Oba rozwiązania były złe. Dlatego Bóg potrzebuje wolnej woli, potrzebuje, by świat łączył się z Jego światłem z własnego wyboru, a człowiek otwierał się modlitwą na Boga i Jego łaski. Tworząc wolną wolę, tworzył Pan możliwość oddzielenia się od Niego, a mimo to dalszego trwania. Ograniczenia w dostępie do Boskiego Światła okazują się nieodzowne. Dlatego czyste pomieszane jest z nieczystym. Świat nie może funkcjonować bez Światła Boskiego i zarazem bez przeszkód, jakie Światłu stawiamy.

Jest w tym podziale zawarta istota wolnej woli. Każdemu z nas dane jest być albo bliżej "czystego", albo tkwić w mroku. Ten fakt jest oczywistością i w porannej modlitwie powtarza się: "Błogosławionyś Ty, który stworzył światło i ciemność, rodzisz pokój i tworzysz wszystko". Jeśli chcemy być bliżej Światła, musimy właściwie żyć i właściwie się też odżywiać.

Jesteśmy istotami, które są "między", obecne w nieustannym akcie wyboru, nie stając się nigdy raz na zawsze ani złymi, ani dobrymi. Nasza wyższa dusza ma być miejscem, w którym Boskie Światło znajduje schronienie. Ale w ciele i duchu jest wymiar ciemności, którego nie sposób usunąć. Człowiek sam siłą woli nie jest w stanie przemienić swego istnienia. Natomiast jest w stanie otwierać się na to, co Boskie. Dusza dobrze ukształtowana przemienia cielesność. Niemal prowadzi nieustanną wojnę z cielesnością i próbuje ją przywieść ku Najwyższemu. Po to, by ciało mogło osiągnąć wyżyny, by oczyściło się z nieczystego, powinno być rytualnie obmywane, a przede wszystkim musi stosować się do Boskich reguł dietetycznych. Zdyscyplinowana przez duszę cielesność otwiera się na Świetlistość i cofa obecny w nas mrok.

Gdy spożywamy - jak nauczają rabini - koszerne jedzenie, uzyskujemy energię życiową, która pozwala wypełniać nakazy, oczyszczać świat, odsuwać mrok i pomnażać obecność Szechiny w świecie. Jak wielka jest idea koszeru, pokazuje talmudyczna anegdota o oślęciu ukradzionym rabinowi Pinchasowi. Złodzieje ukradli osła, ale zwrócili go kilka dni później. Osioł odmawiał jedzenia. Rabin wytłumaczył, że zwierzę żre tylko koszerne ziarno, choć zwierząt koszerność nie obowiązuje. Ale jako że osiołek był własnością cadyka, stosował się do wszelkich zasad swego pana. Z tego Talmud wyprowadza zasadę: jeśli Bóg chroni nawet zwierzę cadyka od jedzenia trefnego, to co by uczynił, by ochronić sprawiedliwego od zjedzenia nieczystości?