Czerwona jałówka

25.07.2022

Czyta się kilka minut

Fot. GRAŻYNA MAKARA /
Fot. GRAŻYNA MAKARA /

Z pustego to i Salomon nie naleje. „Wszystko to doświadczyłem mądrością; powiedziałem sobie: chcę mądrość osiągnąć, ale pozostała daleką ode mnie” (Koh 7,23; Cylkow; koniec alternatywnie: „ale to jest dalekie ode mnie”) – uskarżał się najmędrszy z ludzi. Tak zinterpretował słowa króla w midraszu rabin Izaak: wszystko opanowałem, ale w przypadku czerwonej jałówki – badałem, wnikałem w to i zgłębiałem. Wydawało mi się, że pojmę, ale to mi się wymyka. Czego nie był w stanie zrozumieć Salomon?

Na początku 19. rozdziału Księgi Liczb Najwyższy poucza Mojżesza i Aarona: „Oto ustawa zakonu [hebr. chukat haTora], którą ustanowił Wiekuisty, mówiąc: powiedz synom Israela, aby przywiedli do ciebie jałowicę czerwoną, zdrową, któraby nie miała wady, na którejby nie postało jarzmo” (wers 2). Zwierzęciem zajmie się Eleazar – syn Aarona, wicearcykapłan: ową szczególnie umaszczoną dziewiczą krowę należy poza obozem zarżnąć i spopielić w całości, po czym dorzucić do pogorzeliska drewna cedrowego, hyzopu i karmazynowej nici. „I zbierze człowiek czysty popiół jałowicy i złoży go po za obozem na miejscu czystém, a będzie on dla zboru synów Israela przechowywany do wody oczyszczającej: ofiara to zagrzeszna” (wers 9). Wodną zawiesiną należy skropić trzeciego i siódmego dnia osobę, która miała kontakt ze zwłokami, by mogła powrócić do stanu czystości rytualnej. Z czerwoną jałówką wiąże się jednak paradoks: wprawdzie jej popiół przywraca czystość rytualną nieczystemu, ale zarazem wywołuje nieczystość rytualną u sporządzającego go kapłana. Zastanawiające jest też przygotowywanie specyfiku poza obozem – przecież ofiary składa się w Przybytku!

Przykazanie to Najwyższy wprowadza jako „ustawę zakonu”. Chok oznacza prawo, które nie ma logicznego uzasadnienia. Talmud słusznie przewiduje, że narody świata będą drwić z Izraela, pytając o czerwoną jałówkę. Midrasz opowiada o nie-Żydzie, który wypalił prosto z mostu rabinowi Jochananowi synowi Zakaja: „Te wasze rytuały to jakieś czary-mary. Bierzecie krowę i spopielacie. Któryś z waszych jest nieczysty rytualnie, bo miał kontakt ze zwłokami, skrapiacie go dwiema-trzema kroplami i mówicie, że jest czysty?”. Rabin zapytał tego człowieka, co zrobić z kimś, w kogo wstąpił niespokojny duch. „Trzeba przynieść korzenie, okadzić go ich dymem, polać wodą i duch ucieknie”. Na to rabin: „Posłuchaj własnych słów. Tak samo jest z nieczystością, jak jest napisane: »proroków też i ducha nieczystości zniosę z ziemi« (Za 13,2)”. Kiedy nie-Żyd sobie poszedł, rabin powiedział swoim uczniom: „Zmarły nie wywołuje nieczystości, a woda nie oczyszcza. To Bóg rzekł: ustanowiłem ustawę, a wam nie wolno złamać Mojego nakazu, jak jest napisane: »oto ustawa zakonu«”. ©

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]
Jest rabinką. Absolwentka Wydziału Hebraistyki UW, uczyła hebrajskiego m. in. na UW, w WLH im. J. Kuronia i na UMCS-ie w Lublinie, a obecnie w warszawskim Liceum im. Zuzanny Ginczanki. Wydała 2 książki: polsko-hebrajski modlitewnik dla dzieci oraz wzbogacony… więcej

Artykuł pochodzi z numeru Nr 31/2022