Ta historia mogłaby rozpocząć się w zimny grudniowy wieczór 1878 r., gdy nad kaukaskim niebem zaświeciła pierwsza gwiazda – i przyszedł na świat syn szewca Wissarionowa Dżugaszwilego i Jakateriny z domu Geładze, szwaczki i praczki. Mogłaby być opowieścią o karierze gruzińskiego duchownego, odprawiającego nabożeństwa w tyfiliskiej katedrze Sioni i wiernie naśladującego apostołów, nauczających w Kolchidzie u zarania chrześcijaństwa.

Trudno powiedzieć, czy to wpływ podniesienia czesnego w tyfiliskim seminarium duchownym, czy też lektura książek Darwina i Marksa (czytanych pod ławką przez młodego Józefa) sprawiły, że historia ta potoczyła się zupełnie inaczej. A życiorys Józefa Wissarionowicza wymknął się szczytom Kaukazu i wpłynął na dzieje świata.

Ktoś w rodzaju cara

Prawosławny filozof Nikołaj Bierdiajew tak napisał w książce „Rosyjska idea”: „W...