Reklama

Ładowanie...

Dom Jakuba

Dom Jakuba

14.02.2022
Czyta się kilka minut
Kobiety też otrzymały Torę na górze Synaj – w dodatku przed mężczyznami!
Fot. GRAŻYNA MAKARA
B

Bądźcie gotowi na trzeci dzień; nie przystępujcie do kobiety” (Wj 19, 15; Cylkow) – słyszą od Mojżesza obozujący u podnóża góry Synaj Izraelici. Trudno nie dostrzec w tym wersie potwierdzenia tezy, iż przymierze z Najwyższym zawrą tylko mężczyźni. Oczywiście druga płeć też będzie mu podlegać, ale – wraz z dziećmi i niewolnikami – w ramach przynależności do zawiadywanych przez mężczyzn klanów. Czy ta znajoma śpiewka sprawi, że potulnie poczekamy parę tysiącleci, aż judaizm liberalny zaoferuje nam nową optykę, czy jednak spróbujemy odszukać w dawnych źródłach cień innego spojrzenia na kobiety podczas Objawienia?

Zacznijmy od pierwszej części Talmudu. Pada tam pytanie: skąd wiadomo, że wydalająca nasienie na trzeci dzień staje się rytualnie nieczysta (zob. Kpł 15, 16-18)? Odpowiedzią jest nasz wers. Ciche założenie: sperma w ciele kobiety może zapładniać do trzech dni po stosunku. Teraz rzućmy okiem na jeden z pomniejszych traktatów, które nie weszły do Talmudu. Zauważa on, że w ramach przygotowania do teofanii Bóg nakazuje Mojżeszowi: „Idź do ludu, a przygotuj ich dziś i jutro, i niech wypiorą szaty swoje” (Wj 19, 11). Ten jednak dodaje z własnej inicjatywy jeden dzień. Traktat odtwarza kalkulację Mojżesza: „Mąż będzie współżył z żoną [pierwszego dnia], ona wydali nasienie na trzeci dzień i będą nieczyści – wówczas Izrael otrzyma słowa Tory z góry Synaj w stanie rytualnej nieczystości. Dołożę im więc trzeci dzień i będą rytualnie czyści” (ciche założenie: sperma w ciele kobiety może jeszcze zapładniać dwa dni po stosunku, na trzeci już obumiera). Mojżesz sam podejmuje taką decyzję, lecz jest ona zbieżna z wolą Bożą. By wrócić do stanu czystości rytualnej, mężczyźnie wystarczy kąpiel po stosunku i nadejście wieczora. Skoro Mojżesz dokłada dzień, najwidoczniej zależy mu również na tym, by i kobiety były odpowiednio przygotowane na Objawienie. One również otrzymają Torę?

„Tak powiesz domowi Jakóba, i oznajmisz synom Israela” (wers 3) – rozpoczyna swoją mowę Najwyższy, a Mojżesz przekazuje Jego słowa ludowi. Zaznajomieni z konstrukcją biblijnej poezji nie zwracamy szczególnej uwagi na paralelizm w tym wersie. I tu niespodziankę sprawia nam starożytny midrasz – tak stary, jak pierwsza część Talmudu: dom Jakuba – to kobiety, synowie Izraela – to mężczyźni. Do kobiet przemawiaj łagodnie i w kategoriach ogólnych, szczegóły zostaw dla mężczyzn. Midrasz średniowieczny dodaje: mów wpierw do kobiet, bo mężczyźni podążają za nimi. Kobiety chętnie przestrzegają przykazań i przekażą to swoim dzieciom. Kto by pomyślał, że poza głównym nurtem jest i taka tradycja: kobiety też otrzymały Torę na górze Synaj – w dodatku przed mężczyznami! ©

Ten materiał jest bezpłatny, bo Fundacja Tygodnika Powszechnego troszczy się o promowanie czytelnictwa i niezależnych mediów. Wspierając ją, pomagasz zapewnić "Tygodnikowi" suwerenność, warunek rzetelnego i niezależnego dziennikarstwa. Przekaż swój datek:

Autor artykułu

Jest rabinką. Absolwentka Wydziału Hebraistyki UW, uczyła hebrajskiego m. in. na UW, w WLH im. J. Kuronia i na UMCS-ie w Lublinie, a obecnie w warszawskim Liceum im. Zuzanny Ginczanki....

Napisz do nas

Chcesz podzielić się przemyśleniami, do których zainspirował Cię artykuł, zainteresować nas ważną sprawą lub opowiedzieć swoją historię? Napisz do redakcji na adres redakcja@tygodnikpowszechny.pl . Wiele listów publikujemy na łamach papierowego wydania oraz w serwisie internetowym, a dzięki niejednemu sygnałowi od Czytelników powstały ważne tematy dziennikarskie.

Obserwuj nasze profile społecznościowe i angażuj się w dyskusje: na Facebooku, Twitterze, Instagramie, YouTube. Zapraszamy!

Newsletter

© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]