Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Tego bowiem dotyczą tematy kolejnych konferencji: miejsca, roli i szans Europy w globalnym świecie; sytuacji Europy po kryzysie, który zrewidował plany i poglądy; regionu środkowoeuropejskiego, Polski i jej perspektyw, a w końcu Małopolski i jej współpracy z innymi regionami. Tematy debat tworzą koncentryczne kręgi i wybiegają w przyszłość. Perspektywy regionu konfrontują się z globalnymi.
W tym roku pytanie o przyszłość było wyjątkowo zajmujące: tuż po Konferencji uzgodniono w Brukseli kompromis w sprawie nowego budżetu Unii na lata 2014–2020. Komisarz UE ds. budżetu Janusz Lewandowski, gość Konferencji, z którym wywiad publikujemy na str. IV, poinformował, że kompromis przewiduje „mocną elastyczność środków, by zapewnić pełne wykorzystanie sum, jakie będą do dyspozycji w budżecie”. Polska ma być największym beneficjentem wieloletniej perspektywy finansowej Unii 2014–2020. Ale co po roku 2020? Jaka będzie przyszłość polityki spójności, czyli działań mających wyrównywać ekonomiczne i społeczne warunki we wszystkich regionach Unii? Uczestnicy Konferencji podkreślali, że pula środków nie będzie mniejsza – bo polityka spójności to nie zapomogi, lecz jedyna i zarazem najlepsza polityka inwestycyjna Unii – a że przesunie się do strefy euro, dlatego tak ważne jest, by Polska do niej dołączyła. Równie ważne jest, by Polska wypracowała sposoby życia na swoim, wizję rozwoju, który nie będzie się opierał wyłącznie na środkach unijnych. Polska – postulowano – musi się już dziś zaangażować w projektowanie nowej polityki spójności (zwłaszcza że – jak zauważyła minister Elżbieta Bieńkowska – będziemy ekspertami w wydatkowaniu tych środków). Ale jako partner z wizją, myślący już nie o tym, by jak najwięcej ugrać dla siebie, lecz o innych potrzebujących pomocy. A równocześnie musimy mądrze inwestować środki, które otrzymamy do 2020 r., żeby kształtować gospodarkę w kierunku, który Ryszard Petru definiował jako stawanie się „mniejszymi Niemcami Europy”.
Tytułowe pytanie o Europę wielu prędkości rodziło dalsze: o kondycję Europy, skoncentrowanej dziś na jednym podziale: na kraje-dłużników i wierzycieli strefy euro, gdy tymczasem Unia jest całością dużo bardziej skomplikowaną (podział na Północ i Południe, na współpracujące ze sobą regiony); oraz o obszary, w których prędkość została praktycznie wytracona (jak obronność i bezpieczeństwo).
Tegoroczna Konferencja odbyła się w Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach. Rozmowom o przyszłości przysłuchiwał się wieszcz Wernyhora z obrazu Matejki. Gdy komisarz Lewandowski podkreślał, że od czasów Jagiellonów Polska nie miała takich możliwości kształtowania swoich losów, mówił to wobec wizerunku Zygmunta Starego na monumentalnym „Hołdzie pruskim”. Ale, jak podchwytywali uczestnicy, na obrazie jest też Albrecht Hohenzollern, wówczas jagielloński lennik, którego ród miał jednak później uczestniczyć w rozbiorze Polski, bo w pewnym momencie zabrakło jej jagiellońskiej wizji. Dlatego na Konferencji raz po raz upominano się o wizje, strategie, długofalowe plany. Bez nich ani polski kapitał umysłowy, ani – jak to ujęła Henryka Bochniarz – nieokiełznana polska przedsiębiorczość niewiele zdziałają.
