Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
W kuluarach dziennikarze pytali o ogłoszony na dzień przed obradami komunikat kurii w Krakowie, w którym nakazano ks. Tadeuszowi Isakowiczowi-Zaleskiemu powstrzymać się od wszelkich publicznych wypowiedzi. Kard. Józef Glemp stwierdził, że ks. Zaleski jest "nad-UB-owcem", ponieważ "węszy i tropi księży po całej Polsce, nie mając ku temu żadnego mandatu".
Kard. Stanisław Dziwisz tłumaczył: "Zrozumcie, że nam zależy na dobru ks. Tadeusza, bo to człowiek cenny, zwłaszcza w dziele charytatywnym, ale i na dobru każdego księdza". Chodzi o tych kapłanów, dla których samo posądzenie jest już osądzeniem: "Ja mogę powiedzieć, że z bólem serca, ale doszło do momentu, że trzeba było te sprawy uporządkować, oczyścić samolustrację" - dodał kardynał. Pytany o ostre sformułowania w komunikacie (np. "wypowiedzi Księdza w mediach wywoływały zgorszenie wiernych, wpływały niszcząco na wspólnotę Kościoła i wypaczały obraz kapłana katolickiego"), metropolita krakowski odparł, że nie należy patrzeć na wyrwane słowa, lecz na cały tekst. "Jeśli jest tyle nieporządku w życiu publicznym, przynajmniej w Kościele niech będzie porządek" - powiedział kard. Dziwisz. Zaznaczył, że ks. Zaleski jest szlachetnym i porządnym człowiekiem, a drzwi do biskupa są przed nim zawsze otwarte: "Ale nie chciałbym, żeby wychodził poza swe kompetencje i wychodził poza archidiecezję krakowską, by nie był sędzią niepowołanym. Jeśli na terenie archidiecezji ma wolność działań, poza nią nie ma kompetencji".
Podczas obrad zapadła decyzja o powołaniu Komisji do zbadania inwigilacji Kościoła przez bezpiekę. W skład gremium weszli: prof. Wojciech Łączkowski (prawnik z Poznania, wykładowca KUL), prof. Zbigniew Cieślak (prawnik, prorektor UKSW), ks. prof. Jacek Urban (historyk z PAT) i ks. prof. Jerzy Myszor (historyk, wykładowca Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego). Komisja nie ma charakteru ogólnopolskiego, lecz ponaddiecezjalny - zastrzegł rzecznik Episkopatu. To rozróżnienie bierze się stąd, że "nie jest możliwe, aby jeden zespół zajmował się wszystkimi przypadkami współpracy księży" - doprecyzował ks. Józef Kloch.
Bp Piotr Libera zapowiedział, że Episkopat zwróci się o merytoryczną pomoc do IPN, aby wspólnie określić główne kierunki badań. Komisja ma opracować publikację naukową, która ukaże "istotę komunistycznego systemu totalitarnego, miejsce w tym systemie służb bezpieczeństwa oraz ofiar tych służb wśród duchownych". Jej prace mogą potrwać do dwóch lat.
Abp Józef Michalik mówił podczas spotkania z dziennikarzami, że na podstawie artykułów prasowych można odnieść wrażenie, jakoby Kościół był - poprzez księży-agentów - podporą komunizmu. "Są wśród duchownych ludzie słabi, których Kościół nie chce ukrywać, lecz nie jest to cała prawda o tamtych czasach" - podkreślił przewodniczący Episkopatu. Dodał, że nie będzie oczyszczenia w narodzie, jeśli lustracja obejmować będzie wyłącznie kapłanów, a nie np. dziennikarzy czy adwokatów. "Kościół powinien zaapelować, i ja to robię w jego imieniu, byśmy te bolesne sprawy załatwiali między sobą, a nie wynosili na zewnątrz - zaznaczył metropolita przemyski. - Jestem całym sercem przeciwny, by robili to duchowni przeciw duchownym przed telewizją i prasą".
W końcowym komunikacie biskupi napisali: "Warto przypomnieć, że zanim powstała jakakolwiek zorganizowana opozycja w kraju, Kościół jako jedyny przez dziesiątki lat bronił godności człowieka i narodu. Z tego powodu był najbardziej prześladowaną i atakowaną instytucją. W dzisiejszym suwerennym i demokratycznym kraju trzeba pamiętać, że działania przestępczej machiny tajnych służb komunistycznego państwa do roku 1989 zmuszały przez szantaż i groźby do współpracy niektórych świeckich i duchownych. Dopiero w takim kontekście wolno rozpatrywać pojedyncze przypadki zwerbowanych do współpracy ze Służbami Bezpieczeństwa. Kościół nie może się zgodzić na sytuację, kiedy poza wszelkimi procedurami prawnymi, poprzez publiczne oskarżenia i ferowanie wyroków bez prawa do obrony i wyjaśnienia, narusza się ludzką godność osób pomawianych".
W komunikacie nie ma słowa o innym gremium, którego powołanie postulowała Rada Stała Episkopatu i biskupi diecezjalni podczas sierpniowego spotkania w Częstochowie. Chodzi o tzw. komisję konsultacyjną, przez dziennikarzy nazywaną komisją zarządzania kryzysowego, która w obliczu kolejnych oskarżeń o współpracę księży z bezpieką miała sugerować strategię medialną.
Episkopat powołał natomiast Radę
ds. Młodzieży, która będzie analizować sytuację młodego pokolenia oraz inspirować nowe formy duszpasterstwa. Szczególne nadzieje, zwłaszcza w kontekście przygotowania do sakramentu małżeństwa, biskupi wiążą z duszpasterstwem akademickim. Bp Kazimierz Nycz poinformował, że obecnie na dwa miliony studentów ok. 1-2 proc. ma kontakt z duszpasterstwami akademickimi (15 lat temu, gdy studiujących było 300 tys., z duszpasterstwami kontaktowało się 10 proc.). W komunikacie biskupi pochwalili młodzież, która zaangażowała się w szkolne koła Caritas i wolontariat.
Zapadły również decyzje personalne:
bp Józef Guzdek został delegatem Episkopatu ds. wspólnot Arki oraz "Wiary i Światła". Przewodniczącym Rady Programowej Radia Maryja został ks. prof. Jerzy Troska z Wydziału Teologicznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Radę opuścił - po nominacji na ordynariusza zamojsko-lubaczowskiego - bp Wacław Depo.
