Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Bóg, który objawił się pod górą Horeb w krzaku gorejącym, rzekł Mojżeszowi, że prorokiem przemawiającym w jego imieniu do ludu i do faraona będzie Aron. Rzekł tak, bo sam Mojżesz, niepewny swej misji i objawienia, mówił o sobie, że nie jest człowiekiem słów, że jest ciężki na języku, a usta ma nieobrzezane.
Aron zostaje więc kapłanem, a wszyscy wybitni rękodzielnicy "wyposażeni w zmysł piękna" (jak to wspaniale brzmi!) sporządzają dla niego szaty. Bóg wyjaśnia dokładnie, jak ma wyglądać strój, jakimi szlachetnymi kamieniami ma być ozdobiony, jakich należy użyć nici, jakie rysunki znajdą się na fioletowej purpurze. Instrukcje są nader obszerne i zajmują w Torze zdecydowanie więcej miejsca niż opis stworzenia świata czy budowy arki Noego. Do strojów i zewnętrznego wyglądu Bóg musiał przykładać wielką wagę. Dlaczego?
Kapłan, po hebrajsku kohen, to - jak powiada Raszi - człowiek, który służy. To funkcja, ale również status, pozycja, moc. Bóg nazywa swój lud królestwem kohanim, kapłanów, oczekując, że tak wielkie wyniesienie Izraela spotka się z jego wiernością i pokorą. W pojęciu kohen zawarte jest napięcie: kapłan jest tym, kto służy, kto podlega władzy sił wyższych, kto wsłuchuje się w Głos Pana, a zarazem arystokratą, osobą świadomą swej godności i mocy.
Nachmanides z Katalonii w XIII wieku tak komentował fragment Tory o strojach arcykapłana: "Powinien być pełen godności i wspaniały w godnych i wspaniałych szatach, o czym powiada tekst: »Jak oblubienica strojna w swe klejnoty« (Izajasz 61, 10). Bo te szaty są królewskim odzieniem... Okrycie ma być zrobione dla Arona, aby służył w nim dla chwały Pana, który mieszka pośród nich i dla piękna ich siły. »Bo Ty jesteś blaskiem ich potęgi«
(Ps 89, 18). Jest również napisane: »Świątynia nasza, święta i piękna, w której Cię chwalili nasi przodkowie« (Izajasz 64, 10) - »świętość« odnosi się do Jego chwały, a »piękno« do piękna Izraela... Ubrania muszą zostać sporządzone z jasnym zamysłem (tworzeniu ich musi towarzyszyć świadomość ich sakralnych celów i znaczenia). To dlatego Bóg powiedział: »Powinieneś mówić do wszystkich, którzy mają w sercu mądrość i których nasyciłem duchem mądrości«, to znaczy, że powinni rozumieć, co czynią".
Strój wyraża wielkość Boga, któremu kapłan służy i dzięki swej misji sam staje się wielki. Wyglądem ma przypominać anioła Pańskiego, emanując świętością nawet większą niż inne święte obiekty. Ma wzbudzać respekt, uniesienie, ma dawać poczucie, że kapłanom dana jest wyjątkowa pozycja i wyjątkowe wtajemniczenie. Rzecz dotyczy, podkreślam, robienia wrażenia. Ludzie wszak na co dzień oceniają siebie przede wszystkim przez wygląd. Trzeba im pomóc i ulec ich oczekiwaniom, by mogli dostrzec i docenić sacrum. Strój jest niezależny od tego, kto jest kapłanem. Może to być ktoś godny jak Aron, ale może być też osoba przeciętna czy słaba. Szaty, które Bóg ustanawia, przerastają samą osobę kapłana. Jakby strój miał go uwznioślić, uświęcić w oczach swoich i wspólnoty.
Z rozkazu Boga Mojżesz ustępuje część władzy bratu. Zachowuje pozycję przywódcy, nauczyciela, ale musi zrezygnować z funkcji kapłańskich. On i jego potomkowie zostają lewitami, a jest to stan niższy od stanu kohenów. Jest w tym rozwiązaniu gorzkie rozczarowanie Mojżesza (utracił część władzy), ale i satysfakcja. Jego podstawowym celem pozostaje nauczanie Tory. Mędrcy przypisują mu słowa z Psalmu: "Gdyby Twoje Prawo nie było moją rozkoszą, byłbym już zginął w mej nędzy" (Ps 119, 92), i dodają, że korona Tory jest cenniejsza niż korona kapłaństwa, ponieważ Tora jest dostępna dla wszystkich Żydów, a kapłaństwo tylko dla potomków Arona.
W poniedziałek 9 marca Żydzi obchodzili święto Purim na pamiątkę ocalenia ich przed złym Hamanem. W tym dniu nakazane jest czytać księgę Ester, bawić się, pić, radować i podjadać makowe ciasteczka, zwane "uszami Hamana".
