Jak dotąd na powyższe pytania nikt nie dał pełnej odpowiedzi. Spotkałem za to - m.in. na łamach „Tygodnika Powszechnego” - opinie, że polskich strategów nie stać na samodzielne myślenie, a jedynie na powielanie gotowych wzorów. Z taką diagnozą - niestety - się zgadzam. Z kilkoma zastrzeżeniami.

Polski strateg całkiem niedawno musiał zdawać aż dwa egzaminy z umiejętności samodzielnego myślenia.

Pierwszy raz na początku lat 90. minionego stulecia, po rozpadzie Układu Warszawskiego. W okresie przynależności do tej instytucji strategia była tabu. Wszystkie plany wypracowywano i zatwierdzano w Moskwie. Nikt nie oczekiwał na poważne inicjatywy partnerów. Ba, nikt ich sobie nie życzył. Szersza dyskusja o strategii narodowej była nie do pomyślenia. (Dobrze ilustruje to scenka z uroczystości nadania tytułu honoris causa Akademii Sztabu Generalnego, bodajże w 1987 r. szefowi...