To był dopiero pierwszy krok. O wejściu w życie Konstytucji zadecydują ratyfikacje: przez parlamenty albo w referendach. Trudno przesądzać ich wyniki, ale doświadczenie uczy, że referendum to zły pomysł. Zwolennikom Traktatu trudno będzie innych do niego przekonać, bo argumentacja, że Konstytucja jest dobra i potrzebna, może nie wystarczyć. Nagonkę na dokument rozpętać zaś łatwo. Przy okazji ratyfikacji kolejny raz dowiemy się, kto jest kim w “naszym europejskim domu", nasłuchamy się obelg i raz jeszcze pokłócimy.

Wszystko zaczęło się od stanowiska Polski, umocowanego w politycznym zgiełku w kraju. Byliśmy tak uparci, że nawet do UE wchodziliśmy bez satysfakcji, jakby wejście do Wspólnoty było kolejnym kłopotem dla Polaków i tak mocno już zniechęconych do polityki. W Europie szybko utraciliśmy pozycję partnera, na którego można liczyć, i nimb promotora...